Soạn bài Cảm xúc mùa thu

Cảm xúc mùa thu của Đỗ Phủ sẽ được hướng dẫn đọc thêm trong chương trình Ngữ Văn lớp 10.

Hôm nay, Tài Liệu Học Thi sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 10: Cảm xúc mùa thu, giúp các bạn học sinh chuẩn bị bài.

Soạn bài Cảm xúc mùa thu chi tiết

I. Tác giả

– Đỗ Phủ (712 – 770), tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng, là một nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc thời nhà Đường.

– Ông làm quan trong một thời gian rất ngắn nhưng gần như sống trong cảnh đau khổ, bệnh tật.

– Năm 755, tướng An Lộc Sơn nổi dậy chống lại triều đình. Vì không được trọng dụng và cũng muốn tránh khỏi hiểm họa, ông cáo quan về quê ở cùng tây Nam.

– Đỗ Phủ cùng với Lý Bạch là hai nhà thơ vĩ đại và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Trung Quốc.

– Một số sáng tác tiêu biểu như:

• Tập thơ Ngao du nam bắc (731 – 745)
• Tập thơ Trường An khốn đốn (746 – 755)
• Tập thơ Lưu vong làm quan (756 – 759)
• Tập thơ Phiêu bạc tây nam (760 – 770)

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Bài thơ được sáng tác năm 766, khi nhà thơ đang ở Quỳ Châu.

– Đỗ Phủ sáng tác chùm “Thu hứng” gồm 8 bài thơ, trong đó cảm xúc mùa thu là bài thơ thứ nhất.

2. Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1. 4 câu đầu: Bức tranh vào mùa thu.
• Phần 2. 4 câu còn lại: Tình cảm của nhà thơ qua khung cảnh mùa thu.

III. Đọc – hiểu văn bản

1. Bức tranh vào mùa thu

• “Rừng phong lác đác, hạt móc sa”: gợi vẻ xơ xác, tiêu điều.
• “Vu sơn, Vu giáp”: hẻm Vu hiểm trở, hùng vĩ dựng đứng nên ánh mặt trời khó lọt xuống lòng sông.
• Hình ảnh đối lập: sóng vọt lên tận lưng trời – mây sa sầm xuống mặt đất: chuyển động từ trên cao xuống thấp.

=> Bức tranh thu rộng lớn nhưng xơ xác, tiêu điều.

2. Tình cảm của nhà thơ qua khung cảnh mùa thu

• Cúc nở hoa hai lần – làm tuôn rơi nước mắt ngày trước: nỗi buồn sâu lắng của nhà thơ.
• Cố chu: con thuyền cô độc, là phương tiện duy nhất nhà thơ gửi gắm ước nguyện về quê.
• Âm thanh tiếng chày đập vải nhộn nhịp trên sông để chuẩn bị cho mùa đông tới.

=> Tâm trạng chứa chan tình yêu nước, thương đời.

Soạn bài Cảm xúc mùa thu ngắn gọn

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Có thể chia bài thơ làm mấy phần? Vì sao lại chia như vậy? Hãy xác định nội dung của mỗi phần?

– Có thể chia bài thơ làm 2 phần:

• Phần 1. 4 câu đầu: Bức tranh vào mùa thu.
• Phần 2. 4 câu còn lại: Tình cảm của nhà thơ qua khung cảnh mùa thu.

– Việc chia bài thơ như vậy phụ thuộc vào nội dung của bài thơ. Bốn câu đầu thiên về tả cảnh, bốn câu sau thiên về tả tình.

Câu 2. Nhận xét sự thay đổi tầm nhìn từ bốn câu đầu đến bốn câu sau. Vì sao có sự thay đổi ấy?

– Bốn câu thơ đầu: tầm nhìn bao quát rộng và xa (rừng phong, núi vu, kẽm vu, sóng dợn, mây trùm cửa ải…).

– Bốn câu sau: tầm nhìn bị thu hẹp lại (khóm cúc, con thuyền).

– Sở dĩ có sự vận động của không gian như thế là vì thời gian đang khép lại (chiều dần buông, tầm nhìn bắt đầu thu hẹp). Đồng thời sự thay tầm nhìn nhằm phù hợp với i sự vận động của tứ thơ.

Câu 3. Xác định mối quan hệ giữa bốn câu thơ đầu với bốn câu thơ sau, mối quan hệ giữa toàn bài với nhan đề Thu hứng?

– Mối quan hệ giữa bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ sau: Cảnh thu ở bốn câu thơ đầu đã khơi gợi cho cái tình thu ở bốn câu thơ sau.

– Mối quan hệ giữa toàn bài với nhan đề: Bài thơ có nhan đề là Thu hứng (Cảm xúc mùa thu) do đó toàn bộ bài thơ, từ hình ảnh đến tứ thơ đều chuyển tải cái tình và cảnh mùa thu.

II. Luyện tập

Câu 1. Thử đối chiếu bản dịch thơ của Nguyễn Công Trứ với bản phiên âm và dịch nghĩa?

– Câu thơ đầu, từ “điêu thương”: đây là một tính từ đã được động từ hóa nhằm gợi sự tàn phá khắc nghiệt của sương móc đối với rừng phong. Nhưng trong bản dịch thơ thì hình ảnh này lại nhẹ nhàng hơn.

– Câu 3, từ “thẳm” làm cho âm hưởng thơ bị trầm xuống so với nguyên tác.

– Câu 5, bản dịch bỏ mất chữ “lưỡng khai” chỉ số lần, làm mất đi dụng ý mà nhà thơ muốn thể hiện trong nguyên tác.

– Câu 6, bản dịch bổ mất chữ “cô” chỉ sự lẻ loi, đơn độc, làm mất đi dụng ý mà nhà thơ muốn thể hiện trong nguyên tác.

Câu 2. Theo anh (chị), chữ “lệ” trong câu 5 chỉ nước mắt nhà thơ hay khóm cúc?

Khó có thể phân biệt được chữ “lệ” chỉ nước mặt của nhà thơ hay khóm cúc. Có nhiều cách hiểu cho hình ảnh này. Có thể tác giả so sánh những cánh hoa cúc với những giọt nước mắt nên nói hoa cúc hai lần nhỏ lệ. Nhưng cũng có thể hiểu hai lần hoa cúc nở cũng là hai lần nhà thơ nhỏ lệ.