Bài thơ Tự tình

Hồ Xuân Hương được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”. Các sáng tác của bà đa số đều viết về người phụ nữ với tiếng nói thương cảm cũng như lời khẳng định đề cao những khát vọng của họ. 

Bài thơ Tự tình Hồ Xuân Hương thể hiện một tình cảnh vô cùng đáng thương của người phụ nữ. Họ có một khát khao mong muốn được yêu thương nhưng lại gặp phải bất hạnh khi đã là một người phụ nữ quá lứa lỡ thì, duyên phận hẩm hiu. Mời bạn đọc cùng tham khảo tài liệu giới thiệu về Hồ Xuân Hương cũng như bài thơ Tự tình.

I. Nội dung bài thơ Tự tình

Tự tình I

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom,
Oán hận trông ra khắp mọi chòm.
Mõ thảm không khua mà cũng cốc,
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om.
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,
Sau giận vì duyên để mõm mòm.
Tài tử văn nhân ai đó tá?
Thân này đâu đã chịu già tom!

Tự tình II

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn,
Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám.
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!

Tự tình III

Chiếc bánh buồn vì phận nổi lênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh.
Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh.

II. Đôi nét về tác giả Hồ Xuân Hương

– Hồ Xuân Hương (chưa rõ năm sinh, năm mất) quê ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An nhưng bà chủ yếu sống ở kinh thành Thăng Long.

– Hồ Xuân Hương có một ngôi nhà riêng ở gần Hồ Tây có tên là Cố Nguyệt Đường.

– Bà từng đi nhiều nơi và quen biết với nhiều danh sĩ nổi tiếng (trong đó có cả Nguyễn Du).

– Cuộc đời của Hồ Xuân Hương từng trải qua nhiều cuộc tình ngang trái, thường rơi vào cảnh ngộ éo le (làm vợ lẽ).

– Các tác phẩm của bà chủ yếu bao gồm thơ Nôm và thơ chữ Hán. Theo các nhà nghiên cứu, hiện nay còn khoảng 40 bài thơ được tương truyền là của Hồ Xuân Hương.

– Các sáng tác của bà đa phần đều viết về phụ nữ với tiếng nói thương cảm, cũng như sự khẳng định đề cao khát vọng của họ.

– Hồ Xuân Hương từng được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”.

– Một số bài thơ nổi tiếng như: Bánh trôi nước, Khóc Tổng Cóc, Không chồng mà chửa, Quả mít…

III. Giới thiệu về bài thơ Tự tình

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Tự tình (I, II, III) là chùm ba bài thơ của Hồ Xuân Hương.

– Chùm thơ “Tự tình” bộc lộ những nỗi niềm sầu tủi, cay đắng của chính nhà thơ.

– Bài thơ trong SGK là bài “Tự tình II”.

2. Thể thơ

Cả ba bài thơ đều được viết theo thể thất ngôn bát cú.

3. Bố cục

– Cả ba bài thơ đều được bố cục theo kết cấu: Đề – Thực – Luận – Kết.

– Bố cục của bài thơ Tự tình II: 

• Hai câu đề: Nỗi niềm cô đơn của nhà thơ.
• Hai câu thực: Cảnh ngộ chua xót trong thực tại.
• Hai câu luận: Thái độ phản kháng của nhà thơ.
• Hai câu kết: Sự chán chường trước thực tại không thể thay đổi.