Soạn bài Liệt kê

Sau đây, chúng tôi sẽ giới thiệu đến tất cả thầy cô và các bạn tài liệu soạn văn 7: Liệt kê, được đăng tải tại đây.

Soạn văn lớp 7: Liệt kê là tài liệu vô cùng hữu ích bao gồm hai phần chính: soạn văn đầy đủ và soạn văn ngắn gọn. Hi vọng rằng, với tài liệu này thì các bạn có thể dễ dàng chuẩn bị bài học trước khi đến lớp. Sau đây chúng tôi xin mời các thầy cô và các bạn cùng tham khảo tài liệu này.

Soạn văn Liệt Kê đầy đủ

I. Kiến thức cơ bản

A. Thế nào là phép liệt kê

1. Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) dưới đây có gì giống nhau?

Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chững nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, vi thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. […] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm […].

(Phạm Duy Tốn)

Trả lời:

– Cấu tạo: Các bộ phận in đậm đều có kết cấu giống nhau.

– Ý nghĩa: đều chỉ các vật dụng quý

2. Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng gì?

Trả lời:

Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên:

– Thể hiện cuộc sống xa hoa của bọn quan lại, đối lập với lầm than, thiếu thốn của dân đen đang chống lũ.

B. Các kiểu liệt kê

1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?

a. Toàn thể dân tộc Việt nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.

b. Toàn thể dân tộc Việt nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.

(Hồ Chí Minh)

Trả lời:

Xét về cấu tạo

a. liệt kê theo yếu tố đơn lập, không theo từng cặp.

b. liệt kê theo từng cặp.

2. Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đất rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?

a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.

(Thép Mới)

b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.

Trả lời:

– Câu a. Có thể đảo Tre, nứa, trúc, mai, vầu mà không ảnh hưởng đến ý nghĩa của phép liệt kê; đây là kiểu liệt kê không tăng tiến.

– Câu b. Không thể đảo hình thành và trưởng thành; gia đình, họ hàng, làng xóm vì: phải hình thành rồi mới trưởng thành, theo cấp độ từ nhỏ đến lớn thì gia đình, họ hàng, làng xóm. Đây là phép liệt kê tăng tiến.

3. Từ việc giải thích bài tập trên, hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại

Trả lời:

– Phân loại theo cấu tạo:

• Liệt kê theo từng cặp
• Liệt kê không theo từng cặp

– Phân loại theo ý nghĩa:

• Liệt kê tăng tiến
• Liệt kê không tăng tiến

II. Rèn luyện kỹ năng

1. Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, để chứng minh cho luận điểm “Yêu nước là một truyền thống quý báu của ta”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng phép liệt kê nêu ra nhiều dẫn chứng sinh động, giàu sức thuyết phục. Hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy.

Trả lời:

Phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta:

– Tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm , khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.

– Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung…

– Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước, từ các cụ già tóc bạc đến các nhóm nhi đồng trẻ thơ, từ…

2. Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau đây:

a. Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!

(Nguyễn Ái Quốc)

b.

Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!

(Tố Hữu)

Trả lời: Các phép liệt kê trong hai đoạn trích là:

Câu a.

– Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm.

– Những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.

Câu b. Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa lung

3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:

a. Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.

b. Trình bày nội dung truyện ngắn Những trò lố Hay là Va-ren và Phan Bội Châu mà em vừa học.

c. Nói lên những cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố Hay là Va-ren và Phan

Trả lời:

– Sân trường của chúng em trong giờ ra chơi thật thú vị: nào nhảy dây, đá cầu, kéo co, nào bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền vui biết mấy.

– Truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu phản ánh chân thực bản chất xảo trá, gian ác, lố bịch của bọn thực dân Pháp mà đại diện là Va-ren. Ca ngợi vị anh hùng dân tộc Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.

– Phan Bội Châu là vị anh hùng tượng trưng cho khí phách của người dân Việt Nam kiên cường, bất khuất, luôn tỉnh táo trước giọng điệu xảo trá của kẻ thù.

Soạn văn Liệt kê ngắn gọn

I. Thế nào là biện pháp liệt kê

Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

– Bộ phận in đậm trong câu có cấu tạo tương tự nhau, đều là cụm danh từ và ý nghĩa chúng đều chỉ những vật dụng xa xỉ, đắt tiền bày biện xung quanh quan lớn.

Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

– Việc nêu ra hàng loạt các sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên nhằm đặc tả cảnh hàng loạt những đồ vật bày la liệt bên cạnh tên quan phủ.

II. Các kiểu liệt kê

Câu 1(trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

a. tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải – liệt kê không theo cặp;

b. tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải – liệt kê theo từng cặp.

Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

a.Có thể đổi thứ tự vì các đối tượng liệt kê có vị trí như nhau, không ràng buộc thứ tự: kiểu liệt kê không tăng tiến.

b. Không thể đổi thứ tự vì các bộ phận liệt kê sắp xếp theo thứ tự thăng tiến: kiểu liệt kê thăng tiến.

Câu 3 (trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

+ Phân loại theo cấu tạo: Liệt kê theo cặp, liệt kê không theo cặp.

+ Phân loại theo ý nghĩa: Liệt kê tăng tiến, liệt kê không tăng tiến.

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

Phép liệt kê trong bài tinh thần yêu nước của nhân dân ta:

– Sức mạnh của tinh thần yêu nước “ nó kết thành làn sóng mạnh mẽ, to lớn… lũ cướp nước”

– Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua những tấm gương các anh hùng dân tộc: thời đại Bà Trưng, Bà Triệu ,Trần Hưng Đạo, Quang Trung…”

– Sự đoàn kết, hiệp lực của mọi tầng lớp Việt Nam khi đánh Pháp: “ từ các cụ già tóc bạc… ruộng cho Chính phủ.

Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

Phép liệt kê trong đoạn trích:

a. Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm.

Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần… Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.

b. Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung.

Câu 3 (trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

a. Giờ ra chơi thật vui vẻ, mọi người cùng nhau tổ chức những trò chơi hay như kéo co, nhảy dây, đá cầu, đá bóng, cầu lông,…

b. Đoạn trích khắc họa hai nhân vật có tính cách hoàn toàn đối lập nhau: Va-ren thì gian trá, lố bịch, đại diện cho thực dân Pháp phản động ở Đông Dương mà Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất, xứng đáng là vị anh hùng, tiêu biểu cho khí phách của dân tộc Việt Nam.

c. Qua truyện ngắn “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” chúng ta thấy hình ảnh Phan Bội Châu hiện lên thật hiên ngang, bất khuất. Ông luôn luôn tỉnh táo, cảnh giác trước miệng lưỡi của kẻ thù. Phan Bội Châu chính là tiêu biểu cho khí phách dân tộc Việt Nam.