Soạn bài Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo)

Hôm nay, chúng tôi xin giới thiệu đến tất cả các thầy cô và các bạn tài liệu soạn văn 7: Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo), đã được chúng tôi đăng tải tại đây.

Hi vọng rằng với tài liệu này, có thể giúp được một phần nào đó để cho các bạn nhanh chóng và dễ dàng chuẩn bị trước nội dung của bài học khi còn ở nhà. Soạn bài Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo) sẽ gồm hai phần chính là: soạn văn đầy đủ và soạn văn ngắn gọn. Sau đây, chúng tôi xin mời các bạn cùng tham khảo tài liệu này.

Soạn văn Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo) đầy đủ

I. Kiến thức cơ bản

A. Công dụng của trạng ngữ

1.Trạng ngữ không phải là thành phần bắt buộc của câu. Nhưng vì sao các câu văn dưới đây, ta không nên hoặc không thể lược bỏ trạng ngữ?

a. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng […].

Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.

(Vũ Bằng)

b. Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.

(Đoàn Giỏi)

Trả lời:

a.

Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ.

Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa.

Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa.

Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.

b.

Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.

Thử lược bỏ thành phần trạng ngữ trong các câu trên và cho biết việc này có ảnh hưởng như thế nào đến ý nghĩa của câu.

Đọc các câu và lược bỏ trạng ngữ rồi nhận xét:

+ Trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ.

+ Mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa.

+ Vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa.

+ Có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.

+ Lá bàng đỏ như màu đồng hun.

Trạng ngữ không phải là thành phần bắt buộc của câu nhưng không thể bỏ đi vì:

+ Chúng ta không thể hiểu được rõ ràng nội dung của các câu trên bởi vì chúng đã bị lược bỏ trạng ngữ, không hiểu được sự việc được diễn ra trong điều kiện, hoàn cảnh nào.

+ Có khi, vì vắng mặt trạng ngữ nên ý nghĩa của câu trở nên thiếu chính xác, khó xác định.

2. Trong một bài văn nghị luận, em phải sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định (thời gian, không gian, nguyên nhân – kết quả,… ). Trạng ngữ có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận ấy?

Trả lời:

Khi làm một bài văn nghị luận, em phải sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định: sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, trình tự quan hệ nguyên nhân – kết quả, điều kiện – kết quả,…

=> Đối với việc sắp xếp này, trạng ngữ có một vai trò quan trọng trong việc nối kết các câu, các đoạn, góp phần làm cho liên kết của văn bản chặt chẽ, mạch lạc.

B. Tách trạng ngữ thành câu riêng

1. Câu in đậm dưới đây có gì đặc biệt?

Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó.

Trả lời:

Câu in đậm: Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó là trạng ngữ chỉ mục đích đứng cuối câu đã bị tách riêng ra thành một câu độc lập.

2. Việc tách câu như trên có tác dụng gì?

Trả lời:

Việc tách ra như vậy có tác dụng nhấn mạnh ý, biểu thị cảm xúc tin tưởng tự hào với tương lai của tiếng Việt.

II. Rèn luyện kỹ năng

1. Nêu công dụng của các trạng ngữ trong các đoạn trích

a. Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lý Bạch, Đỗ Phủ,… đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến,…

(Theo Nguyễn Đăng Mạnh)

b. Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì… […]. Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về môn hoá, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp.

( Theo Trái tim có điều kỳ diệu)

Trả lời:

a. Trước hết, dựa trên những hiểu biết về ý nghĩa và hình thức của trạng ngữ (xem Ghi nhớ của mục I, trang 47 sgk Ngữ văn 7 tập 2), có thể tìm được các trạng ngữ trong đoạn trích đã cho là:

– Trong nhà thơ Hồ Chí Minh.

– Ở nhà thơ cách mạng.

Muốn hiểu được công dụng của trạng ngữ, các em cần đọc kĩ đoạn trích để nắm được lập luận trong cả đoạn.

b. Trạng ngữ:

– Đã bao lần.

– Lần đầu tiên chập chững bước đi.

– Lần đầu tiên tập bơi.

– Lần đầu tiên chơi bóng bàn.

– Lúc còn học phổ thông.

– Về môn Hóa.

-> trạng ngữ chỉ trình tự của các lập luận.

2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành.

a. Bố cháu đã hi sinh. Năm 72.

(Theo báo Văn nghệ)

b. Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn.

(Anh Đức)

Trả lời:

a.

+ Trạng ngữ: Năm 72.

+ Tác dụng: nhấn mạnh đến thời điểm hi sinh của nhân vật được nói đến trong câu đứng trước.

b.

+ Trạng ngữ: Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn.

+ Tác dụng: làm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu; nhấn mạnh sự tương đồng của thông tin mà trạng ngữ biểu thị, so với thông tin ở nòng cốt câu.

3. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự giàu đẹp của tiếng Việt. Chỉ ra các trạng ngữ và giải thích vì sao cần thêm trạng ngữ trong những trường hợp ấy.

Trả lời:

Các bạn thân mến! Tiếng Việt của chúng ta rất giàu đẹp. Với một hệ thống nguyên âm, phụ âm khá phong phú, người Việt có thể sử dụng để tạo từ ngữ, đặt câu, viết đoạn văn và tạo lập văn bản một cách linh hoạt. Tiếng Việt rất giàu thanh điệu, ngữ pháp uyển chuyển, cân đối, nhịp nhàng; tiếng Việt dồi dào về giá trị thơ, nhạc. Những câu thơ đọc lên như có nhạc điệu của một bài hát, những âm thanh trầm bổng, cao thấp như lời ca, như bản nhạc du dương réo rắt. Ngày nay, chúng ta có quyền tự hào và tin tưởng vào tương lai vững chắc của tiếng Việt. Do vậy, mọi người phải cùng nhau nỗ lực để’ giữ gìn và bảo vệ sự trong sáng tiếng nói của dân tộc vì đó là nguồn tài sản vô giá của một quốc gia.

Đoạn văn vừa viết ở trên có hai trạng ngữ:

+ Trạng ngữ: Với một hệ thống nguyên âm, phụ âm khá phong phú là trạng ngữ chỉ phương tiện, dùng để xác định về phương tiện để giao tiếp.

+ Trạng ngữ: Ngày nay xác định về thời gian, làm rõ nội dung cho đoạn văn.

Soạn thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp theo) ngắn gọn

I. Công dụng của trạng ngữ

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

a.

– Thường thường, vào khoảng đó → là trạng ngữ chỉ thời gian.

– Sáng dậy → chỉ thời gian.

– Trên giàn hoa lí → chỉ không gian

– Chỉ độ tám chín giờ sáng → chỉ thời gian.

– trên nền trời trong trong→ chỉ không gian.

b.

– Về mùa đông → trạng ngữ chỉ thời gian

Các trạng ngữ trên xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc trong câu, làm cho câu văn được đầy đủ, chính xác. Đồng thời nối kết các câu các đoạn với nhau tạo nên sự chặt chẽ và mạch lạc.

Câu 2 (trang 45 sgk Ngữ văn 7 tập 2)

Trạng ngữ giúp cho việc sắp xếp các luận cứ trong văn bản nghị luận theo trình tự nhất định về thời gian, không gian, các quan hệ nguyên nhân – kết quả, suy lý….

II. Tách trạng ngữ thành câu riêng

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Câu in đậm là câu được tách ra từ câu trước và nó là trạng ngữ chỉ mục đích cho thành phần chủ – vị trong câu trước.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Việc tách câu như vậy nhằm nhấn mạnh ý của trạng ngữ đứng sau (“để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó”).

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 47 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

a.

– Kết hợp các bài này lại: trạng ngữ chỉ cách thức.

– Ở loạt bài thứ nhất; Ở loạt bài thứ hai: trạng ngữ chỉ trình tự lập luận. Nhấn mạnh về sự phong phú trong thơ Hồ Chí Minh.

b.

– Lần đầu tiên chập chững bước đi; Lần đầu tiên tập bơi; Lần đầu tiên chơi bóng bàn; Lúc còn học phổ thông: trạng ngữ chỉ thời gian. Nhấn mạnh vào thời điểm.

– Về môn hóa: trạng ngữ chỉ phương diện.

Câu 2 (trang 47 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

a. Bố cháu đã hi sinh. Năm 1972.

Trạng ngữ: Năm 1972 được tách thành câu riêng nhằm nhấn mạnh vào thời điểm hi sinh của nhân vật trong câu nói. Qua đó, người kể chuyện cũng bộc lộ cảm xúc của mình.

b. Bốn người lính đến cúi đầu, tóc xõa gối. Trong lúc tiếng đàn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn.

Việc tách trạng ngữ (Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vầng lên những chữ ly biệt, bồn chồn) thành câu riêng vừa có tác dụng làm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu (Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xõa gối), vừa có tác dụng nhấn mạnh thông tin về hoàn cảnh (Trong lúc tiếng đòn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ ly biệt, bồn chồn). Qua đó, tác giả nhấn mạnh đến sự tương hợp giữa tâm trạng của những người lính và giai điệu buồn bã của tiếng đàn ly biệt, bồn chồn bên ngoài.

Câu 3 (trang 47 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Tiếng Việt giàu, tiếng Việt đẹp nằm ở từ vựng, ở ngữ âm, cú pháp, hơn nữa là những kiệt tác sản sinh từ tiếng Việt. Trong nền văn học nước nhà, “Truyện Kiều” (Nguyễn Du), “Tuyên ngôn độc lập” (Hồ Chí Minh),… thật đáng tự hào về một lối sử dụng tiếng Việt. Để tạo nên những kiệt tác, các tác gia không ngừng làm phong phú vốn từ của tiếng Việt, vẽ màu cho ngôn ngữ tuyệt vời này.

Các trạng ngữ gạch chân trên được sử dụng giúp bổ sung nghĩa cho câu và nối kết các câu trong đoạn tạo nên chặt chẽ, mạch lạc cho đoạn văn.