Phân tích hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng, Phân tích hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ gồm 3 bài văn mẫu được chúng tôi tuyển chọn từ
“Nhớ rừng” là bài thơ kiệt tác của Thế Lữ, nhà thơ tiên phong của phong trào ‘Thơ mới”. Với nhạc điệu du dương, với cảnh sắc thiên nhiên tráng lệ, đặc biệt với hình tượng con hổ, bài thơ “Nhớ rừng” đã chinh phục mỗi chúng ta, đã chiếm lĩnh nơi sâu kín nhất cõi tâm hồn bao người trong hơn nửa thế kỉ qua.
Sau đây Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu đến các bạn bài văn Phân tích hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ. Tài liệu bao gồm 3 bài văn mẫu được chúng tôi tuyển chọn từ bài văn hay nhất của học sinh lớp 8 trên toàn quốc. Với tài liệu này các bạn có thêm nhiều tài liệu tham khảo, củng cố kiến thức để học tốt môn Văn 8. Ngoài ra các bạn tham khảo thêm một số tài liệu như: soạn bài Nhớ rừng, cảm nhận bài thơ Nhớ rừng hay phân tích tâm trạng của con hổ trong bài thơ. Chúc các bạn học tập tốt.
Hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng – Mẫu 1
Với nhân vật con hổ trong vườn thú được miêu tả như một tính cách dữ dội, lớn lao, đầy dằn vặt và khát vọng, Nhớ rừng ít nhiều đã hòa vào cái mạch đã từng đem lại cho thi ca biết bao nhiêu danh tác. Lẽ dĩ nhiên, không ai dám đặt con hổ của bài thơ bên cạnh những tầm cỡ như Prômêtê bị xiềng hay Hamlet hay Người tù xứ Capcadơ. Nhớ rừng mới chỉ là tiếng nói đớn đau của một kẻ đã mất hết niềm tin được tự do, mất hết ước mơ chiến thắng. Con hổ ở đây đã không thể làm được gì hơn là “nằm dài” trong cũi sắt, để “trông ngày tháng dần qua”, và nói về cái thuở oanh liệt vẫy vùng như những tháng ngày không bao giờ trở lại. Cũng không có trong nó cái khát khao tương truyền đã được người anh hùng Nguyễn Hữu cầu diễn tả trong những vần thơ lồng lộng ngợp say:
Bay thẳng cánh, muôn trùng Tiêu, Hán
Phá vòng vây, bạn với kim ô.
Có lẽ sẽ không là khiên cưỡng: nếu nói rằng Nhớ rừng với hình tượng con hổ nằm dài ấy, đã tạo nên tư thế của những con người đã thôi nghĩ đến hành động, những con người mà nhiệt tình làm cách mạng, mà hoài bão muốn góp phần mình vào một sự đổi thay đã không còn.
Thế nhưng, con hổ, hình tượng trung tâm của bài thơ, dù có chịu mất tự do, nhưng cũng không chịu mất đi niềm kiêu hãnh. Trong khổ đau, trong cảnh “tù hãm”, trong nỗi “nhục nhằn”, nó vẫn biết tự phân biệt mình với những kẻ đã đi hoàn toàn tầm thường đồng hoá đến cả tinh thần, ở đây, vấn đề không phải là xem xét “tác phong quần chúng” của con hổ, phê bình nó “không một chút ưu ái gì đối với những con vật như con gấu, con báo cùng số phận như nó và nằm sát ngay cạnh chuồng nó” như ai đó đã bàn. Ở đây, cũng như chim ở trong lồng, ở cả Prômêtê bị xiềng và Hamlet nữa, sự đối lập giữa hai hạng người, hai cách sống là cách thức nghệ thuật vẫn thường dùng để làm nổi bật lên cái kích thước cao cả và tô đậm thêm cảm hứng đầy tính bi kịch của một tâm hồn bị khổ đau chứ nhất quyết không chịu hạ mình trong bất hạnh.
Thế Lữ, ít nhất là một lần trong một đời thơ, đã cố gắng xây dựng cho mình một hình tượng thơ như thế. Con hổ ở Nhớ rừng biết mình chiến bại nhưng vẫn chưa chịu làm tôi tớ cho sự “tầm thường, giả dối” của cảnh ngục tù. Nó bất lực, nhưng không hoàn toàn khuất phục và thoả hiệp. Nó vẫn “ghét những cảnh không đời nào thay đổi”, nghĩa là còn ước ao những sự đổi thay. Bị giam thân trong lồng sắt chật, nó vẫn tha thiết vươn tới những chân trời rộng rãi của thế gian với “giấc mộng càng to lớn”, và của thời gian với “niềm uất hận ngàn thâu”. Bài thơ, cho tới cùng, vẫn thể hiện một tinh thần, chối từ thực tại, dẫu mới chỉ là sự chối từ trong mộng tưởng mà thôi
Sự xung đột, chống đối quyết liệt, thường xuyên, không thể dung hòa giữa hoàn cảnh và tính cách, giữa ngoại vật với nội tâm, giữa thấp hèn với cao thượng chính là cơ sở để kết cấu nên toàn bộ bài thơ. Có cảm giác như nghe được từ Nhớ rừng một bản xô nát bốn chương với sự luân chuyển, đan xen của hai nhạc đề tương phản, trong đó, chủ đề chính, chủ đề “nhớ rừng” bỗng đột ngột chuyển vút lên sau những nốt nhạc đã ngày càng chậm chạp, buồn nản ở chương đầu, và cứ vang to mãi, dào dạt mãi, dâng mãi đến cao trào với tất cả niềm phấn hứng của tâm linh để rồi chợt tắt lặng đi nặng nề, uất nghẹn. Và cuối cùng trong sự quật khởi chủ đề chính lại quay trở lại không còn hùng tráng được như trên, những thiết tha, những nuối tiếc. Bài thơ kết thúc trong tiếng gọi tha thiết với rừng già của một kẻ biết mình đã sắp phải chấm dứt cuộc vượt tù trong tâm tưởng. Như thế bằng việc luôn luôn chuyển đổi tình cảm và giọng điệu thơ sang phía đối lập với nó, nhà thơ đã tìm đúng cái cách thức hữu hiệu để diễn tả hết các cung bậc cảm xúc của một tâm trạng cô đơn và đầy day dứt.
Hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng – Mẫu 2
“Nhớ rừng” là bài thơ kiệt tác của Thế Lữ, nhà thơ tiên phong của phong trào ‘Thơ mới”. Với nhạc điệu du dương, với cảnh sắc thiên nhiên tráng lệ, đặc biệt với hình tượng con hổ, bài thơ “Nhớ rừng” đã chinh phục mỗi chúng ta, đã chiếm lĩnh nơi sâu kín nhất cõi tâm hồn bao người trong hơn nửa thế kỉ qua.
Con hổ được thi sĩ nói đến với bao cảm thông và ngưỡng mộ. Nó đang nằm trong cũi sắt vườn Bách thú. Chúa sơn lâm trong cảnh tù hãm vô cùng cay đắng uất hận “gậm một khối căm hờn”, muốn cắn nát, muốn nhai vụn mọi uất ức căm hờn đã tích tụ, đã chứa chất thành “một khối” trong lòng bấy lâu nay. Không căm hờn sao được khi phải “nằm dài trông ngày tháng dần qua” trong cũi sắt? Không uất ức, cay đắng sao được khi chúa sơn lâm “oai linh rừng thẳm” đang bị lũ người ”giương mắt bé giễu”, đang trở thành “thứ đồ chơi”, với cặp báo “vô tư lự’ trong vườn Bách thảo? Thế Lữ đã thể hiện tâm trạng cay đắng, căm hờn của con hổ mất tự do đầy ám ảnh:
“Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua
(…)
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm…”-.
Qua đó, ta càng thấy rõ: “Anh hùng thất thế sa cơ cũng hèn” (Truyện Kiều)’, ta càng thấm thìa: “Trên đời nghìn vạn điều cay đắng – cay đắng chi bằng mất tự do” (Nhật kí trong tù).
Năm tháng dần trôi qua, chúa sơn lâm có bao giờ nguôi được nỗi nhớ rừng. Nhớ “thuở tung hoành hống hách những ngày xưa”, nhớ vương quốc “miền đất thiêng” mà “ta” ngự trị:
“Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi”…
Nhớ tư thế cao sang, oai hùng của “ta”. Một cái bước chân. Một tấm thân lượn sóng. Một cái vờn bóng… Tất cả đều “dõng dạc, đường hoàng”. Một chữ “ta” vang lên đầy kiêu hãnh tự hào của chúa sơn lâm:
“Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc”.
Quyền uy của “ta” là tuyệt đối. Mọi vật đều phải khiếp sợ, phải “im hơi” khi “mắt thần” của ta “đã quắc’.”Ta biết” giữa chốn thảo hoa, “ta chúa tể cả muôn loài”:
“Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc
Là khiến cho mọi vật đều im hơi
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi”.
Nỗi nhớ rừng thiêng, nhớ quyền uy của chúa sơn lâm chính là nhớ những năm tháng không thể nào quên. Nỗi nhớ ấy chính là khát vọng sống, khát vọng tự do cháy bỏng.
Hổ nhớ rừng là nhớ đến những kỉ niệm chói lọi một thời vàng son, một thời oanh liệt. Cảnh vật tráng lệ. Nhạc của thơ cũng là nhạc của rừng:
“Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
……..
– Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”
Các luyến láy, điệp ngữ: “đâu những đêm vàng…”, “đâu những ngày mưa…”, “đâu những bình minh…”, “đâu những chiều…”, “nay còn đâu” xuất hiện nối tiếp trong năm câu hỏi tu từ tạo nên nhạc điệu du dương, triền miên, da diết, thể hiện sâu sắc tình thương nỗi nhớ của hùm thiêng sa cơ, nhớ rừng, tiếc nuối một thời oanh liệt nay đã trở thành hoài niệm, quá vãng. Chúa sơn lâm nhớ đêm, nhớ ngày, nhớ bình minh, nhớ chiều tà, nhớ suối, nhớ trăng. Nhớ cảnh giang san trong màn mưa rừng. Nhớ “cây xanh nắng gội”. Nhớ chim hót tưng bừng lúc bình minh. Nhớ mặt trời gay gắt trong khoảnh khắc hoàng hôn…Nỗi nhớ tiếc ấy là nỗi đau buồn bị tước đoạt mất tự do, cũng là nỗi khát khao tự do. Thế Lữ đã sáng tạo nên những vần 1 thơ giàu hình tượng và nhạc điệu, dào dạt cảm xúc để thể hiện nỗi nhớ rừng của hùm thiêng sa cơ… Một tiếng than như xiết lấy lòng người, khêu gợi và lay tỉnh:
“Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”
Bị sa cơ, bị tù hãm trong cũi sắt. Phải xa rừng nên nhớ rừng. Đau đớn và uất hận biết đến bao giờ có thể nguôi? Như một tiếng thở dài ngao ngán:
“Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu”.
Hổ “nhớ cánh sơn lâm, bóng cả, cây già” rồi “uất hận” căm ghét những cảnh “không đời nào thay đổi”, tẻ nhạt, vô vị, vô nghĩa “tầm thường giả dối”, nhỏ bé:
“Hoa chăm, cỏ xén, cây trồng; Dài nước đen giả suối, chẳng thông dòng Len dưới nách những mô gò thấp kém”.
Uất hận cảnh tù hãm, chán ghét những cảnh vật tầm thường nhỏ bé do “lũ người kia ngạo mạn” bày ra, hổ lại nhớ day dứt, nhớ khôn nguôi “cảnh nước non hùng vĩ’. Nhớ rừng là nhớ vương quốc tự do ngày nào:
“Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa”.
Trước thực tại đau đớn, hổ chỉ còn biết thả hồn mình theo “giấc mộng ngàn”. Chúa sơn lâm cất tiếng gọi rừng thiêng với bao nhớ thương bồi hồi, da diết:
“Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!”
“Nhớ rừng” là một trong mười bài thơ hay nhất của “Thơ mới” (1932-1941). Thể thơ tự do, lời thơ đẹp, hình tượng kì vĩ, tráng lệ. Nhạc điệu du dương, cảm xúc “nhớ rừng” dào dạt. Hình tượng con hổ sa cơ, đau đớn uất hận, da diết nhớ rừng được khắc họa sâu sắc, đầy ám ảnh.
Trong hoàn cảnh bài thơ ra đời (1934), tâm trạng tủi nhục, đau đớn, uất hận… của con hổ nhớ rừng đồng điệu với bi kịch của nhân dân ta đang rên xiết trong xích xiềng nô lệ. Nhớ rừng là khao khát sống, khao khát tự do. Bài thơ mang hàm nghĩa như một lời nhắn gửi kín đáo, tha thiết về tình yêu giang sơn đất nước. Tư tưởng lớn nhất của bài thơ là cái giá của tự do. Hình tượng con hổ nhớ rừng là sự thể hiện tuyệt vời tư tưởng vĩ đại ấy.
Hình tượng con hổ trong bài thơ Nhớ rừng – Mẫu 3
Nhà thơ Thế Lữ, được biết đến là một nhà thơ tiêu biểu nhất trong phong trào Thơ mới buổi đầu. Thơ của Thế Lữ được nhận xét là một hồn thơ dồi dào và đầy trong nó sự lãng mạn. Đến với bài thơ “Nhớ rừng” của ông, bạn đọc thấu hiểu được một tình yêu nước sâu sắc, qua hình tượng “con hổ”, tác giả đã mượn nó để nói đến sự chán ghét thực tại tầm thường, và gửi gắm trong đó tình yêu dân tộc thầm kín. Có thể nói, hình ảnh con hổ trong bài thơ là một sáng tạo đặc biệt, mà qua nó, tác giả đã gửi gắm được những tâm sự thầm kín, mang đầy tính nhân văn.
Mở đầu bài thơ, hình ảnh một con hổ hiện ta với sự kìm kẹp, tù hãm, bởi nó vốn xuất phát điểm là chúa tể muôn loài, mà giờ đây lại đang bị giam hãm trong một khối sắt lạnh lẽo, mà trong con hổ đang dâng tràn một sự căm hờn chẳng nguôi ngoai:
“Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua”
“Cũi sắt” được nhắc đến, thể hiện sự giam cầm tự do, một không gian giam hãm nhỏ bé, bức bí, khiến con hổ “căm hờn”. Những ngày tháng trôi qua trong giam hãm, chúa sơn lâm mang trong mình sự uy nghiêm ngày nào giờ lại phải tồn tại trong một không gian nhỏ hẹp, “sa cơ” lỡ vận. Con hổ mang trong mình bản chất của chúa sơn lâm, vốn quen vùng vẫy ở một không gian rừng thiêng rộng lớn, cho nên khi phải bị cảnh giam cầm, nó sống mà như chốn địa ngục, cảm giác “nhục nhằn” dâng cao, cảm thấy mình tầm thường khi bị đem ra làm trò chơi, làm thú mua vui cho những kẻ “Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm”.
Con hổ khi phải sống trong sự giam cầm tưởng như không lối thoát như vậy, nó vẫn luôn hướng về quá khứ oai hùng, đầy uy nghiêm. Đại từ nhân xưng “ta” được tác giả sử dụng ở lối xưng của con hổ, càng thể hiện rõ bản lĩnh, sự uy nghiêm, oai hùng của chúa sơn lâm một thời. Con hổ luôn nhớ về thời oanh liệt, vàng son của mình, đó là khi “tung hoành hống hách”, là khi những cảnh quen thuộc là “bóng cả, cây già”. Sự uy nghiêm ngày ấy thể hiện rõ qua những tiếng gầm thét núi, những tiếng gào dữ tợn vang xa đại ngàn. Con hổ nhớ về uy thế lẫm liệt của mình, chẳng xa lạ gì với cái tên mà người ta vẫn gọi về nó: chúa sơn lâm. Sự suy nghĩ ngày ấy còn toát lên cả ở những bước đi lẫm liệt, đường hoàng, tất cả mọi con vật đều phải nhún nhường, khiếp sợ. Hình ảnh quá khứ của con hổ hiện lên với bao nỗi nhớ chất chồng, vừa là thương nhớ, vừa là hoài niệm, về một thời oanh liệt, vẫy vùng.
Sự nuối tiếc về quá khứ vàng son luôn thường trực trong nỗi nhớ của con hổ, nhớ cả về núi rừng đại ngàn, nhớ cả về những đêm trăng, con hổ “say mồi đứng uống ánh trăng tan”. Một khung cảnh lãng mạn hiện lên: chúa sơn lâm sau một ngày no say những con mồi, đang cúi xuống uống dòng nước lấp lánh ánh trăng. Và cả những ngày tháng rừng mưa rả rích, cây cối như bừng tỉnh sau cơn mưa, con hổ-với ca ngợi là “chúa tể muôn loài”, cũng có những khoảng lặng, ngắm nhìn ‘giang sơn đổi mới”. Và cả những khung cảnh lãng mạn, tiếng chim hót líu lo đón ánh nắng, hình ảnh con hổ đôi mắt lim dim lặng im cảm nhận những hơi thở riêng của thiên nhiên, đất trời. Và, nỗi nhớ về cả những buổi hoàng hôn, mặt trời dần tắt, một khoảng không gian chuyển giao ngày và đêm, để con hổ tiếp tục một cuộc hành trình săn mồi đầy bí hiểm và say sưa. Tất cả gói gọn trong nỗi nhớ da diết của con hổ với rừng thiêng, với một nơi được gọi là nhà của chúa sơn lâm. Nhưng than ôi, những khung cảnh trong nỗi nhớ đó, giờ chỉ còn được gọi là “thời oanh liệt”, vì nó đã qua mất rồi, vì hiện thực quá đối lập với những gì của quá khứ gọi tên. Giờ đây, con hổ phải sống trong một không gian đầy sắp xếp tầm thường, giả dối:
“Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang,tầm thường, giả dối…”
Sự chán ghét thực tại của con hổ được thể hiện rõ ràng, chân thực. Dưới con mắt của chúa sơn lâm, cảnh suối, nước, hoa, cây, mô gò được làm để giống với cảnh rừng thiêng đều mang sự giả dối, vì nó chỉ là sự sao chép sáo rỗng, đơn điệu, nhàm chán. Con hổ vẫn luôn đau đáu và nhớ về thời kì oai nghiêm của mình, vẫn là cảnh rừng thiêng “của ta”, như một sự khẳng định, như một sự sở hữu, thể hiện bản lĩnh và vị thế của một chúa sơn lâm, tuy đã bị sa cơ lỡ vận.
Mượn hình ảnh con hổ, nhà thơ Thế Lữ muốn gửi gắm nỗi chán ghét thực tại tầm thường, đơn điệu, đồng thời thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt, qua đó, thể hiện một tấm lòng yêu nước thầm kín mà không kém phần sâu sắc.