Phân tích nghệ thuật kể chuyện trong truyện Bí ẩn của làn nước

Phân tích nghệ thuật kể chuyện trong truyện Bí ẩn của làn nước mang tới bài văn hay nhất, giúp các em học sinh lớp 9 thấy được nghệ thuật trần thuật từ người kể chuyện ở ngôi thứ nhất, với điểm nhìn từ bên trong thật sâu sắc.

Truyện Bí ẩn của làn nước của Bảo Ninh được kể từ góc nhìn của nhân vật chính, một người đàn ông trải qua bi kịch mất vợ trong một trận lũ lụt. Qua đó, cho chúng ta thấy sự mạnh mẽ và kiên trì của con người trước thiên tai, sóng gió của cuộc đời. Mời các em cùng tham khảo bài viết dưới đây của Tài Liệu Học Thi:

Phân tích nghệ thuật kể chuyện trong Bí ẩn của làn nước

Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

– Tác giả Bảo Ninh tên thật là Hoàng Ấu Phương, sinh năm 1952, tại Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Bảo Ninh được biết tới với những tác phẩm viết về đề tài chiến tranh và hậu chiến. Ông là nhà văn có nhiều đóng góp trọng trong công cuộc đổi mới văn xuôi Việt Nam hiện đại giai đoạn từ sau 1975 tới nay.

– Truyện ngắn Sự bí ẩn của làn nước trích trong Bảo Ninh – Những truyện ngắn, NXB Trẻ, 2021.

Tóm tắt truyện

Nhân vật “tôi” là người canh gác vị trí hộ đê, dù nghe tin vợ trở dạ nhưng vẫn vì trách nhiệm mà không hề quay về nhà. Năm ấy, vào đúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném hàng loạt bom phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng, đê vỡ như cơn đại hồng thủy lấn vào làng. “Tôi” chạy vội về nhà, trong đầu chỉ có con và vợ. Hai người vật lộn với những làn nước dữ. “Tôi” và vợ níu chặt trên cành cây đa, cả hai cùng cố gắng hết sức níu giữ sự sống và ôm trọn các con vào trong lòng. “Tôi” thấy được sự cầu cứu của một người phụ nữ, định giúp đỡ nhưng không kịp. Đồng thời cùng lúc đó, cành cây bị gãy, cả vợ, con trai và đứa con sơ sinh vừa chào đời rơi xuống nước. “Tôi” vội vã lao xuống nước, cứu được đứa con sơ sinh nhưng không thể cứu được vợ và con trai dù đã cố gắng hết sức cùng sự giúp đỡ của mọi người. Khi tỉnh dậy, “tôi” thấy mình nằm trong khoang cano cứu hộ chật ních người, nhìn người đàn bà lạ mặt đang chăm sóc con gái bé, nghe lời an ủi của cô mà lòng người cha, người chồng đau nhói. Dù thời gian đã trôi qua rất nhiều, dù dòng chảy đã thay đổi rất nhiều nhưng những nỗi đau thương trong lòng người vẫn không thể nào nguôi ngoai được hết.

Xác định chủ đề:

Chủ đề chính của truyện là sự mất mát và sự tàn khốc của thiên tai: sự hủy diệt mà lũ lụt mang lại, cũng như nỗi đau không thể diễn tả khi mất đi người thân yêu. Truyện cũng đề cập đến sự mạnh mẽ và kiên trì của con người trước thiên tai, sóng gió của cuộc đời.

Đặc sắc nghệ thuật kể chuyện

– Tình huống: Trong hoàn cảnh hiểm nguy, giữa mong manh sống chết, nhưng khi nghe tiếng kêu cứu từ dưới sông, nhân vật “tôi” vẫn chìa tay ra cứu người đàn bà và đứa con của bà nhưng không thể được. Không may cành đa rung chuyển, vợ của nhân vật “tôi” đánh rơi đứa con xuống nước, chị phóng luôn xuống nước tìm con.

+ Nhân vật “tôi” lao xuống nước và cứu được con lên. Khi nhận lại đứa con trai của mình thì nhận ra đó không phải con mình, mà là con gái của người đàn bà kia.

+ Nhiều năm trôi qua, nhưng bí mật kia thì “tôi” không cho con gái biết, cũng không ai hay, chỉ có dòng sông biết; thời gian trôi nhưng nỗi đau thì khôn nguôi bởi đó là nỗi đau không nói được thành lời.

– Nghệ thuật trần thuật từ người kể chuyện ở ngôi thứ nhất, với điểm nhìn từ bên trong. Truyện được kể từ góc nhìn của nhân vật chính, một người đàn ông trải qua bi kịch mất vợ trong một trận lũ lụt. Anh ta là người trực tiếp chứng kiến và trải qua những sự kiện, tạo nên một cái nhìn chân thực, xúc động, giàu chất trữ tình…

+ Nhân vật tôi hiện lên là con người có hoàn cảnh éo le, khó có thể giải thoát, luôn phải sống trong sự dày vò bởi sự lựa chọn nào cũng mang đến sự xót đau.

+ Nhân vật tôi là người hết lòng yêu thương vợ con, không quản ngại sinh mệnh của bản thân để cứu vợ con. Tình yêu thương thể hiện rõ trong sự xót đau mất vợ con không nguôi theo năm tháng.

+ Trong đời sống của mỗi con người có những bí mật, những điều bí ẩn khó nói, hoặc không thể nói ra, hoặc khi nói ra mọi sự sẽ tồi tệ hơn với bản thân và mọi người. Sự lựa chọn giữ hay tiết lộ những bí mật quan trọng có thể liên quan tới cuộc sống của bản thân và nhiều người; lựa chọn bản thân ôm nỗi đau cho người khác cuộc sống tốt đẹp hay tự giải thoát cho mình khỏi những bí ẩn giằng xé, đau xót; tức sống cho mình hay cho người khác.

+ Trong những tình huống nguy nan, ranh giới sống chết chỉ như sợi tóc, con người vẫn có thể sống yêu thương, đùm bọc, sẻ chia, thậm chí hy sinh cả sinh mạng cho người khác, cao thượng, anh dũng, nhân hậu.

+ Trong cuộc sống vô tận, thời gian có thể xoá nhoà đi nhiều thứ song có những nỗi đau, mất mát còn đọng mãi, không thể nguôi yên. Hành động cao cả, tình thương và đức hy sinh đôi khi khiến người ta vẫn phải chịu ám ảnh, xót xa, day dứt vì những mất mát từ hành động ấy.

(Bám vào các sự kiện, chi tiết cụ thể trong đoạn trích để phân tích và rút ra hoàn cảm, tính cách, số phận, vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật)

– Giọng điệu: giọng điệu của truyện mang nặng nỗi buồn, sự tuyệt vọng và đau đớn. Ngôn ngữ được sử dụng đơn giản nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc sâu sắc, phản ánh trực tiếp nỗi đau mất mát của nhân vật chính.

– Cốt truyện nhiều biến cố bất ngờ, tình huống éo le, thử thách, việc đảo trật tự thời gian khiến các sự kiện được đồng hiện, đem đến cái nhìn toàn diện. Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật sâu sắc, kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả… bộc lộ rõ chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

– Câu chuyện về bí ẩn của cuộc đời người kể chuyện xưng tôi gắn với làn nước. Trong nước lũ, nhân vật “tôi” tưởng cứu được con mình nhưng thực tế đứa bé ông cứu là con gái người đàn bà bị lũ cuốn. Và ông quyết định giữ bí mật ấy suốt đời và mang theo nỗi đau không nguôi được theo năm tháng. Từ đó nhà văn đặt ra vấn đề trong cuộc sống, nhiều khi con người phải đối mặt với sự lựa chọn khó khăn mà quyết định nào cũng dằn vặt, khổ đau.