Soạn văn lớp 8: Lựa chọn trật tự từ trong câu (Luyện tập) là một tài liệu hữu ích mà chúng tôi muốn gửi đến cho các thầy cô và các bạn học sinh cùng nhau tham khảo.

Hiện nay, trước khi đến trường các bạn học sinh thường soạn văn trước ở nhà, điều này sẽ giúp cho mình có thể dễ dàng và nhanh chóng tiếp thu hết những kiến thức mà thầy cô giảng dạy ở trên lớp. Vì vậy, sau đây chúng tôi xin mời các bạn cùng tham khảo tài liệu soạn bài: Câu đặc biệt.

Soạn văn Lựa chọn trật tự từ trong câu đầy đủ

1. Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào ?

a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Những cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

(Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)

b. Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi, mẹ tôi ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Trong đó nghe đâu mẹ tôi đi bán bóng đèn và những phiên chợ chính còn bán cả vàng hương nữa.

(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

Trả lời:

Mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị:

a. Trật tự từ trong câu trên thể hiện thứ tự trước sau của công việc cần phải làm

b. Trật tự từ trong câu thể hiện tầm quan trọng của các công việc liệt kê:

+ Việc làm thường xuyên và là việc chính: bán bóng đèn.

+ Việc làm không thường xuyên, việc phụ: bán cả vàng hương

2. Vì sao những cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?

a. Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường.

(Nam Cao, Chí Phèo)

b. Nguyễn Tuân có một kho từ vựng hết sức phong phú mà ông đã cần cù tích luỹ. Vốn từ vựng ấy, trước Cách mạng tháng Tám, ông thường dùng để chơi ngông với đời.

(Theo Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn Việt Nam hiện đại – Chân dung và phong cách)

c. Việc đến tai em bé con nhà thợ cày, em liền bảo cha:

– Chả mấy khi được lộc vua ban, cha cứ thưa với làng giết thịt hai con trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người ăn một bữa cho sướng miệng. Còn một con trâu và một thúng gạo, ta sẽ xin làng làm phí tổn cho cha con ta trẩy kinh lo liệu việc đó.

(Em bé thông minh)

d. Một thời đại vừa chẵn mười năm.

Trong mười năm ấy, thơ mới đã tranh đấu gắt gao với thơ cũ, một bên giành quyền sống, một bên giữ quyền sống. Trong sự thắng lợi ấy, cũng có công những người tả xung hữu đột nơi chiến trường, nhưng trước hết là công những nhà thơ mới.

(Hoài Thanh – Hoài Chân, Một thời đại trong thi ca)

Trả lời:

– Cụm từ ở câu a) được đặt đầu câu để tạo sự liên kết câu, nhấn mạnh sự việc đi ở tù của Chí Phèo.

– Các cụm từ ở câu b) c) d) để liên kết câu sau với câu trước đó.

3. Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm dưới đây:

a.

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc.
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta.

(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)

b.

Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nổi vai vươn tới
Lá nguỵ trang reo với gió đèo…

(Tố Hữu, Ta đi tới)

Trả lời:

a. Bài thơ Qua Đèo Ngang tác giả bà Huyện Thanh Quan có sử dụng cấu trúc đảo ngữ để làm nổi bật cảnh vật, con người và nhấn mạnh tình cảm của nữ nhà thơ khi đứng ở Đèo Ngang.

b. Nhấn mạnh hình tượng rực rỡ, tươi sáng của anh bộ đội Cụ Hồ trong cảnh nắng chiều của núi rừng Tây Bắc.

4. Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới.

a. Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào.

b. Tôi thấy trịnh trọng một anh Bọ Ngựa tiến vào.

Bỗng mấy chú Châu Chấu Ma đang nhảy nhót khoe tài quanh các nàng Cào Cào vội né về một bên. Rồi trong cửa hàng chợt thấy im lặng ồn ào (…) Người ngợm anh Bọ Ngựa này cũng bình thường thôi, nhưng chưa hiểu sao anh làm ra lối quan dạng đến thế, anh đi chân nhấc từng bước cao ngang đầu gối kiểu bước chân ngỗng, cách thức rất ta đây kẻ giờ và hách dịch.

Trả lời:

– Hai câu khác nhau ở phần bổ ngữ:” thấy một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào. “với ” thấy trịnh trọng một anh Bọ Ngựa tiến vào”

– Ở câu (a), chủ ngữ đứng đầu câu (kèm theo phần giới thiệu tên nhân vật và phần miêu tả hành động, dáng điệu của nhân vật).

– Trong câu (b), vị ngữ được đảo lên trước chủ ngữ, đồng thời tính từ trịnh trọng lại được đặt ngay trước động từ, khiến cho người đọc hình dung được rất rõ cái sự “làm bộ làm tịch” của Bọ Ngựa.

=> Chọn câu b để điền vào đoạn văn

5. Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập hai, tr. 95). Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.

Cây tre Việt Nam ! Cây tre xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm. Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.

Trả lời:

– Thép Mới sắp xếp trật tự từ theo trình tự xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm là vì:

+ Đi từ phẩm chất bên ngoài, hình thức dễ thấy vào phẩm chất bên trong tiềm tàng.

+ Phản ánh những phẩm chất đáng quý của cây tre Việt Nam theo đúng với trình tự đã được tác giả viết trong văn bản của mình.

6. Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây :

a) Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe.

b) Lợi ích đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế.

Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.

Trả lời:

Đi bộ không chỉ mang đến sức khỏe cho mỗi chúng ta mà đi bộ còn giúp chúng ta mở rộng hiểu biết thực tế với thế giới xung quanh. Đi bộ thể dục, đi bộ ngắm cảnh giúp chúng ta có góc nhìn mới, nhìn cảnh vật xung quanh chúng ta dưới góc nhìn chân thực hơn, sống động hơn, quan sát được cảnh vật xung quanh mở mang được nhiều điều. Khi đi bộ chúng ta có thể cảm nhận tiết trời trong xanh mỗi buổi sớm mai, hay đơn giản nhìn thấy rõ cỏ cây hoa lá, thiên nhiên xung quanh chúng ta đang phát triển và diễn ra chân thực như thế nào. Hòa mình với thiên nhiên cảnh vật, nhịp sống xung quanh chúng ta cũng là một cách để chúng ta sống chậm lại thay vì những lo toan bộn bề của cuộc sống, những hối hả, tất bật, bận bịu của công việc. Đi bộ đưa chúng ta tới những vùng đất mới, đem đến cho chúng ta cái nhìn, am hiểu văn hóa phong tục và những nét đẹp của các vùng miền.

=> Giải thích: cụm từ: “Hòa mình với thiên nhiên cảnh vật, nhịp sống xung quanh chúng ta” được đặt lên trước vì đây là cơ sở dẫn đến “cách để chúng ta sống chậm lại”

Soạn văn Lựa chọn trật tự từ trong câu ngắn gọn

Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

a. Trật tự các từ:

Giải thích cho quần chúng hiểu

Tuyên truyền để quần chúng hưởng ứng

Tổ chức cho quần chúng làm

Lãnh đạo cho quần chúng làm đúng

=> Trạng thái biểu thị: từ đó trở thành các hành động yêu nước thiết thực.

b. Trật từ từ của các hoạt động trong đoạn văn này lại được sắp xếp theo trật tự chính – phụ của công việc hàng ngày mà mẹ chú bé Hồng làm. Việc chính là bán bóng đèn được xếp lên trước, việc phụ là bán vàng hương (chỉ vào những phiên chợ chính) được xếp sau.

Câu 2 (trang 122 – 123 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Những cụm từ in đậm được đặt ở đầu câu vì:

a. Nhấn mạnh sự “ở tù” được coi là thường chứng tỏ sự bất cần của nhân vật

b. Nhấn mạnh đối tượng nói đến ở câu và cũng là để nối với câu trước đó.

c. Nhấn mạnh đối tượng nói đến ở câu và cũng là để nối với câu trước đó.

d. Nhấn mạnh thời gian (trong mười mấy năm ấy) và nhấn mạnh sự việc (sự thắng lợi ấy)

Câu 3 (trang 123 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

a. Cách đảo trật tự từ trong câu tạo nên cảm giác hoang vu vắng vẻ của đèo ngang đồng thời qua đó khắc sâu tâm trạng cô đơn, buồn nhớ của nhân vật trữ tình.

b. Cách đảo trật từ trong câu: “Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều” đã làm hiện lên vẻ đẹp và sự kì vĩ của người lính trong buổi hoàng hôn. Người lính trở thành hình ảnh trung tâm của cảnh buổi chiều trên dốc núi.

Câu 4 (trang 123 – 124 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Câu (a) chỉ đơn thuần chỉ là kể chuyện, không nhấn mạnh vào bất kì một từ ngữ nào nên chủ yếu kể về một sự việc được chứng kiến.

Câu (b) có đảo “trịnh trọng” lên trước chủ ngữ nên bộ phận này được nhấn mạnh vì thế câu này không phải chỉ chú ý đến sự việc được kể mà còn chú ý nhấn mạnh thái độ xuất hiện của đối tượng trong lời kể.

Câu 5 (trang 125 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Sở dĩ tác giả sắp xếp trật tự từ theo trình tự xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm là vì:

– Phản ánh những phẩm chất đáng quý của cây tre Việt Nam theo đúng với trình tự đã được tác giả viết trong văn bản của mình.

– Đi từ phẩm chất bên ngoài, hình thức dễ thấy vào phẩm chất bên trong tiềm tàng.

Câu 6 (trang 125 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2)

a. Lợi ích của đi bộ đối với sức khỏe:

Đi bộ là một môn thể dục rất tốt cho sức khỏe. Đầu tiên, chúng ta có thể kể đến sự phát triển tự nhiên của bàn chân khi nó được nhẹ nhàng di chuyển trên mặt đất. Ngay dưới bàn chân chúng ta có rất nhiều những dây thần kinh quan trọng và chúng cần được thư giãn hợp lý, đi bộ chính là một trong những cách thư giãn hợp lý nhất. Khi đi bộ, một lượng calo thừa cũng được loại bỏ một cách đáng kể do sự vận động nhịp nhàng khi di chuyển. Nhưng đi bộ lại không hề mất nhiều sức như chạy bộ cũng không yêu cầu sức khỏe quá cao nên ai ai cũng có thể coi đây là môn thể thao rèn luyện sức khỏe rất tốt.

Câu: “Khi đi bộ, một lượng calo thừa cũng được loại bỏ một cách đáng kể do sự vận động nhịp nhàng khi di chuyển” đã nhấn mạnh sự việc “đi bộ”

b. Lợi ích của việc đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế:

Mọi người thường coi đi bộ là một môn thể thao nhẹ nhàng để rèn luyện sức khỏe hay giảm cân nhưng mấy ai biết rằng, đi bộ còn có lợi ích đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế. Không giống như chạy bộ hay đi xe đạp, người đi bộ đi chậm và nhịp nhàng nên có thể thu vào tầm mắt hết những vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời và có thể thu lượm được rất nhiều thông tin cần thiết nếu nhạy bén. Đặc biệt, khi đi bộ, nếu người đi chịu khó sự thử thách ở một nơi xa, ta có cơ hội để tìm hiểu thêm những điều mới lạ về thiên nhiên, con người, cuộc sống.

Câu: “Đặc biệt, khi đi bộ, nếu người đi chịu khó sự thử thách ở một nơi xa, ta có cơ hội để tìm hiểu thêm những điều mới lạ về thiên nhiên, con người, cuộc sống” đã nhấn mạnh sự việc “đi bộ”