Truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng đã ca ngợi phẩm phất cao quý của vị Thái y lệnh họ Phạm: không chỉ có tài chữa bệnh mà còn có lòng yêu thương và quyết tâm cứu sống người bệnh tới mức không sợ quyền uy hay mang vạ vào thân. 

Dưới đây là tài liệu giới thiệu về tác phẩm trên, mời bạn đọc cùng tham khảo để có thêm những kiến thức hữu ích.

I. Nội dung truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

Nghe đọc tác phẩm:

Cụ tổ bên ngoại của Trừng, người họ Phạm, húy là Bân, có nghề y gia truyền, giữ chức Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương.

Ngài đem hết của cải trong nhà ra mua các loại thuốc tốt và tích trữ thóc gạo. Gặp kẻ bệnh tật cơ khổ, ngài cho ở nhà mình, cấp cơm cháo, chữa trị. Dẫu bệnh có dầm dề máu mủ, ngài cũng không hề né tránh. Bệnh nhân đến chữa tới khi khỏe mạnh rồi đi. Cứ như vậy, trên giường không lúc nào vắng người.

Bỗng liền năm đói kém, dịch bệnh nổi lên, ngài lại dựng thêm nhà cho những kẻ khốn cùng đói khát và bệnh tật đến ở, cứu sống hơn ngàn người. Ngài được người đương thời trọng vọng.

Một lần, có người đến gõ cửa, mời gấp:

– Nhà có người đàn bà, bỗng nhiên nguy kịch, máu chảy như xối, mặt mày xanh lét.

Nghe vậy, ngài theo người đó đi ngay. Nhưng ra tới cửa thì gặp sứ giả do vương sai tới, bảo rằng:

-Trong cung có bậc quý nhân bị sốt, vương triệu đến khám.

Ngài nói:

– Bệnh đó không gấp. Nay mệnh sống của người nhà này chỉ ở trong khoảnh khắc. Tôi hãy cứu họ trước, lát nữa sẽ đến vương phủ.

Quan Trung sứ tức giận nói:

– Phận làm tôi, sao được như vậy? Ông định cứu tính mạng người ta mà không cứu tính mạng mình chăng?

Ngài đáp:

– Tôi có mắc tội, cũng không biết làm thế nào. Nếu người kia không được cứu, sẽ chết trong khoảnh khắc, chẳng biết trông vào đâu. Tội tôi xin chịu.

Nói rồi, đi cứu người kia. Họ quả được cứu sống. Lát sau, ngài đến yết kiến, vương quở trách. Ngài bỏ mũ ra, tạ tội, bày rõ lòng thành của mình.

Vương mừng nói:

– Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi.

Về sau, con cháu của ngài làm quan lương y đến hàng ngũ phẩm, tứ phẩm có tới hai ba vị. Người đời đều khen ngợi họ không để sút sa nghiệp nhà.

II. Một vài nét về thể loại: Truyện trung đại Việt Nam

– Trung đại là một thuật ngữ có tính chất quy ước, để chỉ một giai đoạn trong lịch sử, đó là thời kì từ thế kỉ X đến cuối thế kỉ XIX

– Truyện trung đại thuộc loại truyện nói chung nhưng nó có những đặc điểm riêng. Ở đây vừa có loại truyện hư cấu (tưởng tượng nghệ thuật) vừa có loại truyện gần với ký (ghi chép sự việc), với sử (ghi chép truyện thật). Cốt truyện hầu hết còn đơn giản. Nhân vật thường được miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật. Sự phân tích nội tâm, ngôn ngữ độc thoại của nhân vật rất hiếm được biểu hiện.

III. Đôi nét về Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

1. Tóm tắt

Phạm Bân vốn có nghề ý gia truyền, giữ chức Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương. Ông thường đem hết của cái trong nhà ra mua các loại thuốc tốt và tích trữ thóc gạo. Gặp người nghèo khổ bệnh tật ông thường cho ở nhà mình, cấp cơm cháo và chữa trị nên ai cũng trọng vọng.

Một lần, có người đến gõ cửa mời đến chữa trị cho một người đàn bà đang nguy kịch, ông bảo người đó đi ngay. Nhưng tới cửa lại gặp sứ giả do vương sai tới mời vào cung chữa bệnh cho một quý nhân bị sốt. Phạm Bân nói với sứ giả rằng bệnh đó không gấp, còn tính mạng của người nhà người này chỉ ở trong khoảnh khắc nên sẽ cứu họ trước rồi đến vương phủ. Quan Trung sứ lấy làm tức giận nói với Phạm Bân: “Ông định cứu tính mạng người ta mà không cứu tính mạng mình sao?”. Phạm Bân cương quyết chịu tội rồi đi cứu người kia trước. Lát sau, đến yết kiến bị vương quở trách liền bỏ mũ ra, tạ tôi. Vương vui mừng khen ông là vị lương y có đức độ

2. Bố cục

Gồm 3 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “người đương thời trọng vọng”. Giới thiệu xuất thân, nghề nghiệp, địa vị của bậc lương y.
• Phần 2. Tiếp theo đến “xứng với lòng ta mong mỏi”. Phạm Bân kháng chỉ của vương để cứu người bệnh nguy kịch trước.
• Phần 3: Còn lại. Hạnh phúc của bậc lương y.

“Lương y như từ mẫu”, câu nói ấy quả thật không sai khi đọc văn bản Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng, một văn bản thuộc chương trình Ngữ Văn lớp 6 tập 1.  

Để giúp học sinh hiểu rõ nội dung văn bản này, chúng tôi xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng, sẽ giúp ích cho học sinh trong quá trình chuẩn bị bài.

Soạn văn Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng chi tiết

I. Đôi nét về tác phẩm

1. Tóm tắt

Phạm Bân vốn có nghề ý gia truyền, giữ chức Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương. Ông thường đem hết của cái trong nhà ra mua các loại thuốc tốt và tích trữ thóc gạo. Gặp người nghèo khổ bệnh tật ông thường cho ở nhà mình, cấp cơm cháo và chữa trị nên ai cũng trọng vọng.

Một lần, có người đến gõ cửa mời đến chữa trị cho một người đàn bà đang nguy kịch, ông bảo người đó đi ngay. Nhưng tới cửa lại gặp sứ giả do vương sai tới mời vào cung chữa bệnh cho một quý nhân bị sốt. Phạm Bân nói với sứ giả rằng bệnh đó không gấp, còn tính mạng của người nhà người này chỉ ở trong khoảnh khắc nên sẽ cứu họ trước rồi đến vương phủ. Quan Trung sứ lấy làm tức giận nói với Phạm Bân: “Ông định cứu tính mạng người ta mà không cứu tính mạng mình sao?”. Phạm Bân cương quyết chịu tội rồi đi cứu người kia trước. Lát sau, đến yết kiến bị vương quở trách liền bỏ mũ ra, tạ tôi. Vương vui mừng khen ông là vị lương y có đức độ

Xem thêm tại Tóm tắt truyện Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

Gồm 3 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “người đương thời trọng vọng”. Giới thiệu xuất thân, nghề nghiệp, địa vị của bậc lương y.
• Phần 2. Tiếp theo đến “xứng với lòng ta mong mỏi”. Phạm Bân kháng chỉ của vương để cứu người bệnh nguy kịch trước.
• Phần 3: Còn lại. Hạnh phúc của bậc lương y.

II. Đọc – hiểu văn bản

1. Giới thiệu về bậc lương y

– Lai lịch: cụ tổ bên ngoại của Hồ Nguyên Trừng

– Tên tuổi: người họ Phạm, húy là Bân

– Nghề nghiệp: nghề ý gia truyền

– Địa vị: Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương

=> Là một người có địa vị cao trong xã hội xưa.

– Con người:

Thường đem hết của cái trong nhà ra mua các loại thuốc tốt và tích trữ thóc gạo.

Gặp kẻ tật bệnh thường cho ở nhà mình, cấp cơm cháo và chữa trị.

Những năm dịch bệnh đói kém, ngài lại dựng thêm nhà cho những kẻ khốn cùng đói khát và bệnh tật đến ở, cứu sống hơn nhiều người.

=> Một bậc lương y tài năng và nhân đức.

2. Phạm Bân kháng chỉ của vương để cứu người bệnh nguy kịch trước

* Hoàn cảnh: Có hai bệnh nhân là người đàn bà đang nguy kịch và một quý nhân ở trong cung bị sốt.

* Lựa chọn của lương y:

– Chữa bệnh cho người đàn bà đang nguy kịch trước.

– Sau đó mới vào cung xem bệnh cho quý nhân.

* Hậu quả của việc làm:

– Tính mạng của bản thân sẽ bị đe dọa.

– Phạm Bân nói với quan Trung sứ: “Tôi có mắc tội cũng không biết làm thế nào. Nếu người kia không được cứu sẽ chết trong khoảnh khắc chẳng biết trông vào đâu. Tính mệnh của tiểu thần còn trông cậy vào chúa thượng may ra thoát”.

– Sau khi cứu sống người đàn bà liền đến yết kiến, vương quở trách. Ông bỏ mũ ra, nhận tội và bày rõ lòng thành.

– Vương không trách tội mà còn khen ông là bậc lương y chân chính: “Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi”.

=> Một con người chính trực, không sợ quyền uy, đặt tính mạng của bệnh nhân lên trên hết. Là một người giỏi chuyên môn, giàu y đức và thương người.

3. Hạnh phúc của bậc lương y

– Con cháu làm quan lương ý đến hàm ngũ phẩm, tứ phẩm.

– Người người khen ngợi họ không để sa sút nghiệp nhà.

=> Thế hệ sau đã không làm xấu hổ thế hệ trước.

Soạn văn Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng ngắn gọn

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy kể ra chi tiết nói về nhân vật Thái y lệnh họ Phạm. Từ đó, trả lời câu hỏi trong SGK:

a. 

– Vị thái y là người: “Đem hết của cải trong nhà ra mua các loại thuốc tốt và tích trữ thóc gạo. Gặp kẻ bệnh tật cơ khổ cho ở nhà mình, cấp cơm cháo và chữa trị. Dẫu có bệnh dầm dề máu mủ cũng không né tránh, cứu được hơn ngàn người. Chữa cho người bệnh nguy kịch trước, người bệnh nhẹ sau”

=> Một vị lương y thương người và tài giỏi.

– Trong những hành động của ông điều làm ta cảm phục là ông đã cãi lệnh quan Trung sứ: đi cứu người đàn bà nguy kịch trước rồi mới vào cung cứu vị quý nhân bị sốt.

b. 

– Câu nói của vị Thái y đã đặt tính mạng của người dân thường lâm bệnh nguy cấp trên cả tính mạng của ông, điều đó đã bộc lộ bản lĩnh, nhân cách của ông và quyền uy không thể thắng nổi y đức.

– Câu nói của ông còn ẩn ý: Nếu vương là người có lương tâm và lương tri chắc chắn sẽ hiểu cho việc làm của ông.

Câu 2. Trước cách xử sự của Thái y lệnh, thái độ của Trần Anh Vương diễn biến như thế nào? Qua đó nhân cách của Trần Anh Vương được thẻ hiện ra sao?

– Thái độ: Ban đầu có tức giận nhưng sau khi thấy Thái y bỏ mũ ra, nhân tội và bày tỏ rõ lòng thành đã không còn tức giận mà còn khen ngợi Thái y.

– Qua đó, chứng tỏ Trần Anh Vương là một người có tấm lòng bao dung, nhân đức.

Câu 3. Qua câu chuyện Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng có thể rút ra cho những người làm nghề y hôm nay và mai sau bài học gì?

Bài học: Là một người thầy thuốc trước hết phải có tấm lòng nhân đức thương người, sau đó phải có chuyên môn nghề nghiệp giỏi. Hai yếu tố đó phải luôn đi cùng với nhau.

Câu 4. Hãy so sánh nội dung y đức được thể hiện trong văn bản: Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng và văn bản kể về Tuệ Tĩnh.

Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng	Tuệ Tĩnh
Ngoài câu chuyện chính còn: – Giới thiệu về xuất thân, nghề nghiệp, địa vị của bậc lương y. – Kể về con cháu đời sau của Phạm Bân.	Chỉ kể chuyện xử sự của Tuệ Tĩnh khi phải lựa chọn giữa một bên là nhà quý tộc bị ốm và bệnh nhân nguy kịch hơn.
Tình huống mâu thuẫn gay gắt giữa quyền lực tối cao (vua) và y đức.	Chỉ là cuộc đụng độ của quyền lực của quý tộc và y đức.

=> Cả hai văn bản đều ca ngợi y đức cao đẹp của hai vị thầy thuốc.

II. Luyện tập

Câu 1. Một bậc lương y chân chính theo mong mỏi của Trần Anh Vương phải như thế nào? Hãy so sánh nội dung đó với nội dung trong lời thề của Hi-pô-cờ-rát?

– Lời của Hi-pô-cờ-rát: “Tôi không lấy tiền thù lao quá đáng và sẽ chăm sóc miễn phí cho người nghèo”

– Mong mỏi của Trần Anh Vương: “Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi”.

=> So sánh: Câu nói của Trần Anh Vương hàm ý hơn vì không đặt vấn đề vật chất chỉ nói đến lòng nhân đức và tay nghề của người thầy thuốc.

Câu 2. “Thầy thuốc giỏi ở tấm lòng” và “Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng”, hai nhân đề này khác gì nhau, em tán thành cách nào?

– Thầy thuốc giỏi ở tấm lòng: chỉ đề cập đến tấm lòng

– Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng: Khẳng định tấm lòng là gốc rễ, nhưng tấm lòng thôi chưa đủ mà phải có tay nghề cao. Hai yếu tố đó luôn gắn liền với nhau không tách rời.

=> Tán thành cách dịch thứ hai, vì nhan đề thứ hai thể hiện được thông điệp mà câu chuyện muốn gửi gắm.