Soạn bài Sang thu của Hữu Thỉnh, Mời quý thầy cô cùng các bạn học sinh lớp 9 tham khảo bài Soạn Sang thu của Hữu Thỉnh được Tài Liệu Học Thi đăng tải trong bài viết dưới
Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu đến các bạn học sinh lớp 9 mẫu bài soạn Sang thu của Hữu Thỉnh được chúng tôi đăng tải sau đây.
Tài liệu được chúng tôi biên soạn bám sát theo nội dung sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2 trang 71. Với tài liệu này không chỉ giúp các bạn trả lời tốt các câu hỏi trong sách giáo khoa mà còn giúp các bạn nắm vững những kiến thức quan trọng của bài Sang thu. Ngoài ra các bạn tham khảo thêm một số bài soạn văn khác tại chuyên mục Soạn văn 9. Mời các bạn cùng theo dõi và tải tài liệu tại đây.
Xem Tắt
Soạn bài Sang thu đầy đủ
I. Kiến thức cơ bản
1. Nhà thơ Hữu Thỉnh sinh năm 1942, quê ở huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. Ông đã từng nhập ngũ, vào binh chủng Tăng – Thiết giáp rồi trở thành cán bộ văn hoá tuyên truyền của quân đội. Từ năm 2000, Hữu Thỉnh được bầu làm Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam.
Hữu Thỉnh rất gắn bó với cuộc sống nông thôn. Ông có nhiều bài thơ hay về con người và cuộc sống nông thôn.
2. Bài thơ Sang thu được tác giả sáng tác năm 1977, rút từ tập “Từ chiến hào đến thành phố”. Mở đầu bài thơ là những tín hiệu giao mùa để mở ra bức tranh thiên nhiên giao mùa. Từ đó tác giả đã thể hiện những suy tư, chiêm nghiệm của mình.
“Sang thu” đã đi từ ngỡ ngàng, bâng khuâng trước những tín hiệu giao mùa nơi thôn xóm đến say mê trước những cảnh vật sang thu xa rộng, và rồi trầm ngâm trước những biến đổi bên trong của thiên nhiên và con người. Đó là một mạch chảy rất tự nhiên của cảm xúc.
Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ với cách thể hiện mộc mạc, tự nhiên như lối nói của người thôn quê. Ngôn ngữ thơ giản dị mà gợi cảm, vừa miêu tả chính xác trạng thái của tạo vật, vừa thổi hồn vào tạo vật những cảm giác rất người. Hình ảnh thơ vừa gần gũi, thân thuộc, vừa mới mẻ, lạ lẫm đã dẫn dụ người đọc bước vào không gian của mùa thu. Bài thơ cũng thể hiện những cảm nhận tinh tế và xúc cảm của một tâm hồn nhạy cảm trước sự biến đổi của thiên nhiên tạo vật lúc giao mùa ở đồng bằng Bắc bộ. Thông qua đó biểu lộ sâu kín tình yêu thiên nhiên, cuộc đời, tha thiết với sự yên bình của quê hương, đất nước.
“Sang thu” đã khéo léo thể hiện được những vẻ đẹp của mùa thu, thành công trong việc khắc sâu dấu ấn của đọc giả về một bầu trời chuyển mình, một “Sang thu” đẹp, nhẹ nhàng đến thế.
– Bố cục bài thơ
+ Khổ 1: Những tín hiệu giao mùa.
– Khổ 2: Bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa.
+ Khổ 3: Suy ngẫm của tác giả về triết lý nhân sinh trong cuộc đời con người.
3. Sự biến đổi của đất trời sang thu được nhà thơ cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa: ngọn gió se mang theo hương ổi. Những sự biến đổi đó mang đến tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng được thể hiện qua các từ bỗng, hình như…
4. Sự biến chuyển của trời đất lúc thu sang được nhà thơ cảm nhận qua nhiều yếu tố, bằng nhiều giác quan và sự rung động tinh tế:
+ Hương ổi phả vào trong gió se.
+ Gió thu giăng mắc chầm chậm.
+ Dòng sông dềnh dàng trôi.
+ Những cánh chim bắt đầu vội vã (chuẩn bị cho chuyến đi tránh rét).
+ Đám mây mùa hạ đã “vắt nửa mình sang thu”.
+ Nắng cuối hạ vẫn còn nhiều nhưng đã vơi dần những cơn mưa…
Những từ ngữ diễn tả cảm giác, trạng thái (bỗng, phải vào, chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình…) được nhà thơ sử dụng rất tinh tế. Một mặt, chúng cho thấy trạng thái biến đổi của sự vật, mặt khác, chúng diễn tả tâm trạng bâng khuâng, xôn xao của tâm hồn trong thời khắc biến chuyển của đất trời.
5. Hai câu thơ cuối có cách diễn tả thật độc đáo:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Xét về ý nghĩa tả thực, hai câu thơ này có thể được hiểu rằng: Những tiếng sấm không còn bất ngờ nữa, thực chất là đã ít đi những tiếng sấm gắn liền với những cơn mưa mùa hạ quen thuộc. Một hiện tượng không có gì đặc biệt, thậm chí có thể coi là hiển nhiên nhưng cái hay của câu thơ nằm ở cách diễn đạt. Có cái gì đó thật ngộ nghĩnh, hồn nhiên trong cách cảm nhận và quan sát nhưng lại cũng rất già dặn, từng trải trong cách miêu tả và biểu hiện. Sấm là một hiện tượng thiên nhiên có tính bất thường. Trong hai câu này, dường như sấm còn là biểu tượng cho những vang động của cuộc sống sôi nổi. Mùa hè vốn đầy ắp âm thanh và màu sắc, mùa thu, trái lại, yên tĩnh và sâu lắng hơn. Chi tiết “sấm cũng bớt bất ngờ” cũng là một tín hiệu cho thấy mùa thu đang đến.
II. Rèn luyện kỹ năng
– Bài thơ thể hiện sự cảm nhận tinh tế của tác giả trước biến thái thiên nhiên, do đó cần đọc bằng giọng nhẹ nhàng.
Soạn bài Sang thu ngắn gọn
I. Bố cục:
– Khổ 1: Những tín hiệu giao mùa.
– Khổ 2: Bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa.
– Khổ 3: Những suy tư và chiêm nghiệm của nhà thơ.
II. Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Sự biến đổi đất trời sang thu được cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa: hương ổi phả vào gió se, gió thu giăng mắc chầm chậm, dòng sông dềnh dàng trôi, những cánh chim bắt đầu vội vã, đám mây hạ – thu, nắng cuối hạ vơi dần cơn mưa. Tâm trạng tác giả ngỡ ngàng, bâng khuâng qua các từ bỗng, hình như.
Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
– Mùa thu đã được nhà thơ cảm nhận bằng tất cả các giác quan với sự rung động thật tinh tế:
+ Mùi hương ổi chín phả vào không gian: “Bỗng nhận ra hương ổi, Phả vào trong gió se”.
+ Sương đầu thu chuyển động chầm chậm nhẹ nhàng: “Sương chùng chình qua ngõ, Hình như thu đã về”
+ Dòng sông như bức tranh thiên nhiên: nước trôi chầm chậm gợi lên vẻ êm dịu.
+ Những cánh chim bay vội vã trong hoàng hôn như để đối phó với một thời tiết mới khắc nghiệt hơn mùa hạ: “chim bắt đầu vội vã”.
+ Cảm giác ngẫu hứng miêu tả thật độc đáo để nhấn mạnh thời tiết lúc giao mùa: “có đám mây mùa hạ, vắt nửa mình sang thu”
Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
– Hình ảnh đặc sắc của thời điểm giao mùa: Có đám mây mùa hạ – vắt nửa mình sang thu. Đây là hình ảnh nhân hóa, đầy liên tưởng gợi hình, gợi cảm, một ranh giới mơ hồ, nên thơ.
– Hai dòng thơ cuối Sấm cũng bớt bất ngờ – Trên hàng cây đứng tuổi:
+ Ý nghĩa tả thực: Sấm gắn với cơn mưa mùa hạ cũng đã bớt dần.
+ Ý nghĩa ẩn dụ: Sấm – những gì bất thường dữ dội trong cuộc sống, hàng cây đứng tuổi – người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời.
III. Luyện tập
(Trang 72 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2): Dựa vào hình ảnh …
Bài tham khảo mẫu 1
Mùa thu là mùa giao thời của đất trời từ những cơn mưa rào, những ngày nắng hè sang tiết trời se lạnh, chấm sương sớm mai. Cảm nhận tinh tế trước đất trời thiên nhiên, nhà thơ Hữu Thỉnh thể hiện được một góc nhìn đất nước qua bài “Sang thu”.
Bỗng nhận ra hương ổi
…
Trên hàng cây đứng tuổi.
Bài thơ mang cái hương vị ấm nồng của chớm thu ở miền quê nhỏ. Với những dấu hiệu tinh tế nhất: Hương ổi chín, làn gió se lạnh, màn sương mỏng manh đầu ngõ. Rồi thì những hình ảnh như sông chậm chạp, “dềnh dàng” hơn, chim vội vã, đám mây trên không trung như còn lưỡng lự níu kéo mùa hạ sang với mùa thu.
Nhưng thiên nhiên vẫn luôn vận chuyển, còn nắng, bớt mưa, thời gian trôi đi, con người cũng lớn dần, trưởng thành, chín chắn hơn nhiều sau bão táp phong ba như hàng cây đứng tuổi.
Guồng quay của thiên nhiên là tất yếu, là quy luật. Lời thơ ngắn gọn hàm súc, hình ảnh giàu sức biểu cảm đã phần nào thể hiện sự chuyển biến đất trời nhẹ nhàng, rõ rệt với cảm nhận vô cùng tinh tế của Hữu Thỉnh.
Bài tham khảo mẫu 2
Bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh là một trong những bài thơ miêu tả tinh tế, đặc sắc nhất sự biến đổi của cảnh vật trong không gian cuối hạ đầu thu. Trước khung cảnh giao mùa tuyệt đẹp ấy, tác giả không chỉ thể hiện lòng yêu mến vẻ đẹp thiên nhiên của quê hương đất nước mà còn đồng thời thể hiện những suy ngẫm về triết lý cuộc đời.
Ở hai khổ thơ đầu, một loạt những sự vật, hiện tượng thiên nhiên được tác giả khắc họa như: hương ổi, sương, sông, chim, đám mây mùa hạ. Trong khoảnh khắc giao mùa, mọi sự vật đều có sự thay đổi. Mùa thu đến kéo theo hương ổi thoang thoảng trong không gian. “Sương chùng chình qua ngõ” như cố ý nán lại, tiếc nuối níu kéo mùa hạ. Dòng chảy của sông cũng như chậm lại, thong thả hơn trong cái tiết mùa thu đang đến gần.
Đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”, hình ảnh đầy tính gợi hình. Những sự vật thiên nhiên trong bài thơ đã được tác giả thổi vào đó những hành động của con người. Cả không gian cũng như có xúc cảm, có tâm hồn. Thiên nhiên đất trời được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa trong trạng thái lửng lơ, nửa còn là hạ, nửa đã là thu.
Sang thu, nhịp sống dường như chậm lại, tất cả trở nên thư thái, nhẹ nhàng hơn. Những hình ảnh trên đã thể hiện sự quan sát nhạy bén, tinh tế của nhà thơ trước những chuyển động dù khẽ khàng của thiên nhiên. Nó cũng đồng thời bộc lộ tâm trạng vừa như nuối tiếc mùa hạ, lại vừa đang chào đón mùa thu của nhà thơ khi đứng giữa thiên nhiên giao mùa.
Nếu hai khổ thơ đầu là xúc cảm của nhà thơ trước vẻ đẹp thiên nhiên thì đến khổ thơ cuối, dòng cảm xúc ấy chuyển sang suy tư, triết lý. Thông qua cảnh sắc thiên nhiên đất trời khoảnh khắc giao mùa, nhà thơ đã bày tỏ những suy nghĩ về triết lý nhân sinh: Khi bước sang nửa bên kia con dốc cuộc đời, con người ta sẽ trở nên bản lĩnh hơn, bình tĩnh hơn trước những biến cố, bất ngờ của cuộc sống.
Những hiện tượng thiên nhiên như “nắng”, “mưa”, “sấm” là biểu tượng cho những biến cố xảy đến với con người trong cuộc sống. “Hàng cây đứng tuổi” chính là hình ảnh của những con người đã từng trải, đã bước qua thời tuổi trẻ.
Những hình ảnh giàu tính biểu tượng cùng với bố cục của bài thơ đã góp phần khắc họa dòng tâm trạng, cảm nhận của nhà thơ Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.
Ngoài ra các bạn tham khảo thêm một số dạng bài văn mẫu khác trong bài Sang thu như: