Soạn bài Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống, Tài Liệu Học Thi mời các bạn học sinh lớp 9 cùng tham khảo bài soạn mẫu Cách làm bài văn nghị
Để học tốt môn Ngữ văn lớp 9 thì các bạn học sinh cần phải soạn văn trước khi đến lớp. Đây là yêu cầu bắt buộc và là yếu tố quan trọng khẳng định sự hiểu bài, chăm chỉ, siêng năng của từng học sinh.
Sau đây Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu tài liệu Soạn bài Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. Tài liệu giúp các bạn nắm vững kiến thức và trả lời câu hỏi trang 22 đến 25 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2. Chúc các em học tập tốt.
Xem Tắt
Soạn bài Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống đầy đủ
I. Kiến thức cơ bản
1. Đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
a) Đọc và so sánh các đề bài sau:
Đề 1: Đất nước ta có nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
Đề 2: Chất độc màu da cam mà đế quốc Mĩ đã rải xuống các cánh rừng miền Nam thời chiến tranh đã để lại di hoạ nặng nề cho hàng chục vạn gia đình. Hàng chục vạn người đã chết. Hàng vạn trẻ em chịu tật nguyền suốt đời. Cả nước đã lập quỹ giúp đỡ các nạn nhân nhằm phần nào cải thiện cuộc sống và xoa dịu nỗi đau cho họ. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các sự kiện đó.
Đề 3: Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm những sai lầm khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
Đề 4: Đọc câu chuyện sau đây và nêu những nhận xét, suy nghĩ của em về con người và thái độ học tập của nhân vật.
Nguyễn Hiền nhà rất nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa. Việc chính là quét lá và dọn dẹp vệ sinh. Nhưng cậu rất thông minh và ham học. Những buổi thầy giảng kinh, cậu đều nép bên cửa lắng nghe, rồi chỗ nào chưa hiểu, cậu hỏi thầy giảng thêm. Thấy Nguyễn Hiền thông minh, mau hiểu, thầy dạy cho cậu học chữ. Không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết chữ, rồi lấy que tre xâu thành từng xâu ghim xuống đất. Mỗi ghim là một bài.
Một hôm Nguyễn Hiền xin thầy cho đi thi. Thầy ngạc nhiên bảo:
– Con đã học tập được bao nhiêu mà dám thi thố với thiên hạ?
– Con xin thi thử xem sức học của mình đến đâu.
Năm ấy, Nguyễn Hiền đã đỗ trạng nguyên. Vua Trần cho Nguyễn Hiền còn nhỏ quá, mới 12 tuổi, nên không bổ dụng.
Một thời gian sau, vua có việc tiếp sứ giả nước ngoài, cho gọi Nguyễn Hiền về triều. Nguyền Hiền bảo:
– Đón trạng nguyên mà không có võng lọng sao? Ông về tâu với vua xin cho đầy đủ nghi thức.
Vua đành cho các quan mang võng lọng rước quan Trạng tí hon về kinh..
(Theo Cửu Thọ, Một trăm gương tốt thiếu nhi Việt Nam, NXB Trẻ, TPHCM, 1999)
b) Chỉ ra những điểm giống nhau giữa các đề bài trên.
Gợi ý: Một đề bài văn nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống thường có phần: nêu sự việc, hiện tượng cần bàn và nêu yêu cầu cần thực hiện.
c) Em thử nghĩ ra những đề bài tương tự như các đề bài trên.
Gợi ý:
+ Sự việc, hiện tượng nghị luận có thể là sự việc, hiện tượng tốt đáng ca ngợi, biểu dương; cũng có thể là sự việc, hiện tượng không tốt, cần phê phán, khuyến cáo.
+ Sự việc, hiện tượng cần nghị luận có thể được nêu ra cụ thể trong đề bài hoặc chỉ gợi ý, yêu cầu người nghị luận phải tự hình dung, mô tả.
+ Yêu cầu của đề bài thường là: “nêu suy nghĩ”, “nêu ý kiến nhận xét”, “đánh giá”, “bày tỏ thái độ”…
2. Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
Cho đề bài:
Báo đưa tin: “Bạn Phạm Văn Nghĩa là học sinh lớp 7 trường Trung học cơ sở Bắc Sơn, quận Gò Vấp, nhà ở Hóc Môn. Nghĩa thường đồng giúp mẹ trồng trọt.
Một hôm, mẹ thấy Nghĩa cầm tờ giấy hứng cái gì đó, mẹ hỏi: “Con làm gì đấy?”. Nghĩa trả lời: “Con thụ phấn cho bắp”. Vụ ấy ruộng bắp nhà Nghĩa năng suất cao hơn mọi năm.
Ở nhà Nghĩa còn nuôi gà, nuôi heo. Em còn làm một cái tời để mẹ kéo nước cho đỡ mệt.
Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Học tập Phạm Văn Nghĩa”. Phong trào ấy được các bạn học sinh nhiệt liệt hưởng ứng”.
Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy.
(1). Tìm hiểu đề và tìm ý
+ Tìm hiểu đề
+ Đề thuộc loại gì?
+ Đề đưa ra hiện tượng, sự việc gì?
+ Đề yêu cầu em phải làm gì?
+ Tìm ý: Phân tích sự việc, hiện tượng đề đưa ra để tìm ý nghĩa của nó.
+ Những việc làm của Nghĩa cho thấy em là người như thế nào?
+ Vì sao Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh phát động phong trào học tập Bạn Nghĩa?
+ Những việc làm của Nghĩa có khó không?
+ Nếu mọi học sinh đều có ý thức làm như Nghĩa thì cuộc sống sẽ tốt lên như thế nào?
(2) Lập dàn bài
– Sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần của bài văn nghị luận:
a) Mở bài:
+ Giới thiệu hiện tượng Phạm Văn Nghĩa: Em được biết đến hiện tượng này qua phương tiện thông tin nào hay trực tiếp chứng kiến? Phạm Văn Nghĩa bao nhiêu tuổi, học lớp mấy, trường nào, quê ở đâu?
+ Giới thiệu ý nghĩa tấm gương Phạm Văn Nghĩa: Nghĩa đã làm gì, việc làm ấy có ý nghĩa thế nào? (Nêu khái quát).
b) Thân bài:
+ Phân tích ý nghĩa những việc làm của Phạm Văn Nghĩa;
+ Đánh giá việc làm của Phạm Văn Nghĩa;
+ Đánh giá ý nghĩa của việc phát động học tập theo gương Phạm Văn Nghĩa.
c) Kết bài:
+ Khái quát ý nghĩa tấm gương Phạm Văn Nghĩa: nêu suy nghĩ, nhắn nhủ mọi người;
+ Tự rút ra bài học cho bản thân: Em sẽ học tập gương Phạm Văn Nghĩa như thế nào? (làm những việc cụ thể nào để học tập gương ấy).
(3) Viết bài
+ Chú ý mối liên kết khi viết các phần (Mở bài – Thân bài – Kết luận);
+ Chú ý viết phần thân bài: Mỗi ý đã lập và sắp xếp trong dàn bài viết thành một đoạn văn.
+ Cần phân tích các việc làm của Nghĩa: Có thể phân tích trước rồi từ đó rút ra ý nghĩa của từng việc làm hoặc ngược lại. Ý nghĩa chung của tấm gương Phạm Văn Nghĩa phải được rút ra sau những phân tích cụ thể (nêu sự việc trước, chỉ ra ý nghĩa sau). Biết đưa ra những suy nghĩ của riêng mình về những việc làm của Phạm Văn Nghĩa cũng như ý nghĩa của những việc làm ấy.
+ Chú ý cách đặt câu, lựa chọn từ ngữ.
(4) Đọc lại bài viết và sửa chữa
+ Mở bài và Kết bài đã hợp lí chưa?
+ Chú ý sửa lỗi viết đoạn: Đoạn đã tập trung làm nổi bật được ý chưa? Các đoạn có liên kết, mạch lạc với nhau không?
+ Sửa các lỗi về câu, từ ngữ, chính tả.
Soạn bài Cách làm bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống ngắn gọn
I. Đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
(Trang 22 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2): Đọc các đề bài sau …
a. Các đề bài đã đưa ra có điểm giống nhau là những sự việc, hiện tượng tốt thì ca ngợi, biểu dương; những sự việc, hiện tượng không tốt thì phê phán, nhắc nhở. Các đề thường có mệnh lệnh làm bài: Nêu nhận xét, Nêu ý kiến, Bày tỏ thái độ…
b. Đề bài tương tự:
– Nêu nhận xét, suy nghĩ của em về hiện tượng hút thuốc lá trong trẻ vị thành niên ở Việt Nam những năm gần đây.
– Xã hội nước ta còn nhiều trẻ em lang thang vùng rừng núi không được đi học, chịu nhiều thiệt thòi. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng đó.
II. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng, đời sống
Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
a) Đề thuộc loại nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống; nêu lên tấm gương tốt của một học sinh hiếu thảo thông minh phụ giúp mẹ chăn nuôi và trồng trọt. Yêu cầu cụ thể của đề là nêu lên suy nghĩ của mình.
b) Tìm ý: phân tích ý nghĩa những hành động của bạn Nghĩa, giải thích vì sao Thành đoàn phát động phong trào học tập bạn Nghĩa? Những việc làm của Nghĩa có khó không? Nếu mọi học sinh đều làm được như Nghĩa thì cuộc sống như thế nào?
Câu 2 (trang 24 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
a) Mở bài
– Giới thiệu hiện tượng Phạm Văn Nghĩa.
– Nếu sơ lược ý nghĩa của tấm gương Phạm Văn Nghĩa: Một học sinh biết hiếu thảo, thông minh và sáng tạo, biết vận dụng những kiến thức đã học trong nhà trường để thay đổi cuộc sống của mình.
b) Thân bài
– Phân tích ý nghĩa việc làm của Phạm Văn Nghĩa:
+ Nghĩa thụ phấn cho bắp, mang đến năng suất cao cho vườn bắp gia đình: Cho chúng ta thấy em vừa là một đứa con ngoan, hiếu thảo trong việc giúp đỡ mẹ trồng trọt, vừa là một học sinh biết vận dụng tri thức khoa học hiện đại vào đời sống để nâng cao cuộc sống hiện tại.
+ Nghĩa còn nuôi heo, nuôi gà: vừa tham gia lao động sản xuất, vừa phụ giúp kinh tế gia đình, Nghĩa vừa có thêm kinh nghiệm trong việc chăn nuôi.
+ Nghĩa làm 1 cái tời để mẹ tưới nước cho khỏi mệt. Nghĩa là một thiếu niên cần cù, sáng tạo và hiếu thảo.
– Đánh giá việc làm của Phạm Văn Nghĩa: Việc làm của em Nghĩa thật là một tấm gương sáng cho học sinh thời đại mới chúng em noi theo.
– Đánh giá ý nghĩa của việc phát động phong trào học tập Phạm Văn Nghĩa: Phong trào noi gương Phạm Văn Nghĩa là một phong trào hay, có ý nghĩa, khuyến khích học sinh rèn luyện gương sáng về tính cần cù, sáng tạo và hiếu thảo.
c) Kết bài
– Khái quát ý nghĩa của tấm gương Phạm Văn Nghĩa.
– Rút ra bài học cho bản thân.
Câu 3 (trang 25 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Sau khi các em đã làm nháp trên giấy, cần đọc lại và bổ sung, sắp xếp ý cho hợp lí, sau đó viết thành câu, thành đoạn và bài văn hoàn chỉnh.
Câu 4 (trang 25 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2)
Cần chú ý xem mỗi câu có đủ chủ ngữ, vị ngữ hay không? Chính tả và cách dùng từ có chính xác không? Nếu phát hiện lỗi sai, cần sửa ngay cho chính xác và cố gắng sao cho bài làm dễ xem, sạch sẽ. Nếu cần sửa chữa nhiều và còn đủ thời gian thì nên chép lại.
III. Luyện tập
Lập dàn bài cho đề 4, mục I.
Mở bài: Giới thiệu về nhân vật Nguyễn Hiền (thời đại, gia cảnh…)
Thân bài:
– Con người và thái độ học tập: Nhà nghèo, không được đến trường mà vẫn học giỏi, ông rất quý trọng việc học.
– Có ý thức tự trọng về bản thân trước kẻ quyền thế, tối cao.
Kết bài: Nguyễn Hiền là một tấm gương “khổ luyện thành tài” và có lòng tự trọng.