Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động Đội

Để góp phần đổi mới công tác Đội và phong trào thanh thiếu nhi, bồi dưỡng đội ngũ Tổng Phụ trách Đội trong các trường Tiểu học. Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động Đội.

Một số biện pháp giúp tổ chức tốt hội thi trong trường tiểu học sau đây sẽ góp phần giúp các bạn có thêm cẩm nang trong sổ tay công tác Đội và phong trào thanh thiếu nhi trong trường tiểu học của mình. Sáng kiến được biên soạn dựa vào kinh nghiệm, thực tế triển khai tại đơn vị.

Sáng kiến kinh nghiệm:
Biện pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động Đội

A. PHẦN MỘT

1. Lý do chọn đề tài:

Thời thơ ấu đã qua, ai cũng qua tuổi Đội và đều biết rằng: Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, giao cho Đoàn Thanh Niên Cộng sản Hồ Chí Minh phụ trách. Đội TNTP Hồ Chí Minh là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, lực lượng dự bị của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, lực lượng nòng cốt trong phong trào thiếu nhi. Đội hoạt động trong nhà trường và cả trên địa bàn dân cư. Đội lấy 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn luyện.

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐGD NGLL) hay nói cách khác là hoạt động tổ chức các hội thi trong trường học là hoạt động trọng tâm sau hoạt động giảng dạy, không thể thiếu được ở tất cả các trường phổ thông. Đây là hoạt động thiết thực, có tính giáo dục toàn diện về “Đức, Trí, Thể, Mỹ” cho học sinh nói chung và bậc học tiểu học nói riêng.

Hoạt động Đội thu hút học sinh tham gia đông đảo, không chỉ mang tính bắt buộc mà nó còn lôi cuốn học sinh một cách tự giác, tích cực. Tạo sự tự tin, chủ động, sáng tạo cho học sinh ở bậc học tiểu học và trung học cơ sở. Một số địa phương, ngôi trường vẫn có tổ chức các hội thi, các hoạt động chất lượng chưa cao, vẫn thấy sự buồn tẻ, đơn điệu trong phương pháp tổ chức, cách thức hoạt động. Mà tổ chức Đội yêu cầu là phải phát huy hết vai trò của người lãnh đạo, người điều khiển tổ chức. Phát huy hết tính tự giác, tích cực sáng tạo và tự quản của mỗi tổ chức Đội. Vậy nên nâng cao được chất lượng, hiệu quả của các hoạt động Đội, tổ chức tốt các hội thi trong trường tiểu học sẽ phát huy được hết hiệu quả, tác dụng của phong trào thi đua sẽ tạo ra được không khí vui tươi, sôi nổi, hào hứng cho các em, từ đó các em sẽ hăng say học tập tốt. Đáp ứng được cho các em khi đến trường là phải: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui!”.

Chính vì điều đó, khi được phân công phụ trách công tác Đội của trường, bản thân tôi không khỏi băn khoăn, lo lắng. Muốn làm sao bản thân mình nâng cao được hiệu quả của các hoạt động Đội để ít nhiều vẫn thu hút được khá đông đảo đội viên, nhi đồng tham gia sinh hoạt, học tập, hạn chế được nạn nghỉ, bỏ học giữa chừng ở một xã vùng khó khăn như xã Sa Loong. Điều mà tôi lo lắng là không phải sợ mình không làm được mà sợ mình làm không tốt. Tôi tin rằng đó không chỉ là băn khoăn cá nhân tôi mà tất cả các anh chị Tổng phụ trách Đội cũng sẽ có ý nghĩ như vậy. Vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài Một số biện pháp nhằm nâng cao tính hiệu quả các hoạt động Đội trong trường tiểu học. Đây chính là lí do sáng kiến ra đời.

2. Mục đích nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu ra đời với mong muốn là sẽ đẩy mạnh hơn nữa phong trào công tác Đội và thanh thiếu nhi trong trường tiểu học. Nâng cao hơn chất lượng, hiệu quả của các hoạt động Đội. Các hình thức tổ chức hoạt động phong trào thiếu nhi ngày càng đa dạng hơn, phong phú hơn và hiệu quả cao hơn.

Các Tổng phụ trách (TPT) Đội, các anh (chị) phụ trách Chi, Sao nhi đồng nắm chắc hơn về phương pháp, cách thức tổ chức, sự chuẩn bị lập kế hoạch cho các hội thi, trò chơi, các buổi giao lưu, giáo dục đạo đức, kĩ năng sống; giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh, các hoạt động thăm hỏi gia đình chính sách, neo đơn, các bà mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình có công với cách mạng,…

3. Phạm vi nghiên cứu:

3.1. Phạm vi: Giới hạn trong Liên đội trường tiểu học …………….

3.2.Thời gian: Năm học 20….. 20……

Trong khoảng không gian bị thu hẹp, thời gian thử nghiệm không dài, chuẩn bị chưa thật kĩ nên đề tài chỉ đáp ứng được phần nào vào nhu cầu công tác Đội và phong trào thiếu nhi của trường tiểu học ……………..

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu:

4.1. Khách thể: Thông qua hệ thống văn bản; các kế hoạch, hội thi, trò chơi gần gũi với học sinh; thông qua học sinh để thử nghiệm, đánh giá hiệu quả của đề tài.

4.2. Đối tượng: Nâng cao tính hiệu quả của các hoạt động Đội trong trường tiểu học ……………. nói riêng và các trường tiểu học trên địa bàn huyenj Ngọc Hồi nói chung.

5. Giả thiết nghiên cứu:

Nếu đề tài nghiên cứu thành công thì HĐGD NGLL của trường sẽ không gặp vướng mắc, hiệu quả giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống, bảo vệ môi trường sẽ được nâng cao hơn. Hoạt động công tác Đội và phong trào thanh thiếu nhi của huyện nhà ngày càng được nâng cao về chất lượng và hiệu quả. Công tác Đội của huyện nhà sẽ vững mạnh toàn diện.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu:

Trong những năm qua mặc dù chất lượng công tác Đội và phong trào thiếu nhi trong nhà trường đã chú trọng nhưng chất lượng về các hội thi, các hoạt động phong trào,… đều có kết quả chưa cao. Phần thể hiện múa hát tập thể, tổ chức trò chơi đều rất rập khuôn, cứng nhắc, ít sáng tạo, thiếu mạnh dạn trong các hoạt động, các hội thi; cuộc thi ít có điều kiện để tổ chức, kiến thức học không vận dụng, trau dồi thường xuyên nên trí nhớ không bền vững. Các kế hoạch hoạt động được thiết lập thiếu chi tiết, cụ thể và lúc triển khai thực hiện thì không tránh khỏi sai sót đáng kể.

Từ những hạn chế đó, đề tài tìm ra các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng và tìm biện pháp khắc phục tồn tại đó, góp phần giúp các TPT, các anh (chị) phụ trách Chi, Sao khắc phục những hạn chế, tồn tại như đã nêu trên.

7. Phương pháp:

Để thực hiện thành công đề tài này, tôi đã sử dụng kết hợp nhiều phương pháp khác nhau nhằm nâng cao hiệu quả nghiên cứu như:

– Tham khảo tài liệu.

– Trực quan cụ thể.

– Quan sát.

– Đàm thoại.

– Phỏng vấn (hay trò chuyện).

– Thực nghiệm giáo dục.

– Điều tra viết.

– Trắc nghiệm khách quan.

– Phân tích nội dung.

– Phân tích, đánh giá sản phẩm hoạt động.

B. PHẦN HAI

Chương I

CƠ SỞ LÍ LUẬN

1. Vai trò của hoạt động Đội trong nhà trường:

Đội là tổ chức nòng cốt trong các phong trào thiếu nhi, là vai trò chủ động tập hợp thiếu nhi vào các hoạt động do Đội tổ chức. Thực tế hàng chục năm qua các phong trào của Đội đã lôi cuốn biết bao các thế hệ thiếu nhi tham gia và đã trở thành truyền thống của Đội như: phong trào “Nghìn việc tốt”, công tác “Trần Quốc Toản”, phong trào “Kế hoạch nhỏ”, phong trào “Quỹ vì bạn nghèo”, phong trào “Tấm áo tặng bạn”; “Áo lụa tặng bà”,… Điển hình một số phong trào của Đội từ khi thành lập cho đến nay đã chứng minh sự vững mạnh của hoạt động Đội như: xây dựng được khu di tích lịch sử Kim Đồng, Đoàn tàu mang tên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh,…

Đội được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, nó thể hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho đội viên được tiếp cận tự giáo dục, tính tự giác, tự quản,… thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

2. Nội dung của hoạt động Đội:

– Hoạt động giáo dục chính trị, phẩm chất đạo đức của người đội viên.

– Hoạt động giúp phục vụ học tập.

– Hoạt động đền ơn, đáp nghĩa.

– Hoạt động lao động, sáng tạo.

– Vui chơi giải trí.

– Giáo dục tính thẩm mỹ.

– Giáo dục tinh thần đoàn kết, hữu nghị quốc tế.

3. Nhiệm vụ của Đội:

Đội là lực lượng dự bị của Đoàn, vừa thể hiện tính tự phát triển của Đội vừa là nhiệm vụ của Đội, giúp đội viên phấn đấu trở thành đoàn viên Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh góp phần trực tiếp vào việc đào tạo lớp người kế tục sự nghiệp của đất nước mà bắt đầu đặt nền móng từ các trường tiểu học.

Như vậy, tổ chức tốt các hoạt động Đội là một phần, phần nữa nhằm nâng cao hiệu quả của các hoạt động ấy là một nhiệm vụ không thể thiếu được. Các hoạt động Đội mà lơ là, sao nhãng hoặc làm không có trách nhiệm, đối phó thì không thu hút được thiếu nhi. Mà mục tiêu của hoạt động Đội là nhằm phát triển toàn diện cho thế hệ trẻ, đồng hành với việc giáo dục trong nhà làm sao thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước có được những kiến thức, vốn hiểu biết về thế giới muôn màu xung quanh, tinh thần đoàn kết, hữu nghị quốc tế với bè bạn năm Châu theo di chúc của Bác Hồ để lại.

Qua các hoạt động tập thể Đội phải có trách nhiệm giúp đỡ đội viên phát triển mọi khả năng trong học tập, hoạt động, vui chơi, giải trí.

Đội phải thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em đã được nêu ở luật bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em. Nhiệm vụ này thể hiện nghĩa vụ người công dân nhỏ tuổi để từ đó hình thành những phẩm chất của người công dân tốt sau này. Mặt khác, các em thể hiện khi các em thực hiện tốt các điều quy định trong Luật nghĩa là các em đã và đang từng bước trưởng thành trong quá trình phấn đấu của mình. Ngoài ra các em phải thể hiện được tình đoàn kết quốc tế, hợp tác với các tổ chức, phong trào thiếu nhi khu vực và thế giới để cùng đấu tranh, bảo vệ những quyền của trẻ em, vì hạnh phúc, hòa bình của các dân tộc trên thế giới.

Chương II

THỰC TRẠNG CỦA LIÊN ĐỘI KHI CHƯA TIẾN HÀNH ĐỀ TÀI

1. Thuận lợi:

– Được sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương, BGH nhà trường, Hội đồng GD, sự quan tâm chỉ đạo của Hội đồng Đội – phòng GD&ĐT huyện Ngọc Hồi

– Sự quan tâm của các tổ chức đoàn thể, các đơn vị bộ đội, lực lượng biên phòng đóng chân trên địa bàn xã đã vận động các em đến trường và cùng tổ chức cho các em các hoạt động vui chơi trong những ngày hè, dịp lễ tết,…

– Đội ngũ các anh, chị phụ trách luôn kịp thời trong việc thu nhận thông tin và vạch hướng giải quyết thông tin đến chi đội mình, cùng với sự nhiệt tình của BCH Liên, Chi đội và toàn thể đội viên trong Liên đội.

– Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện về thời gian, hỗ trợ vật chất, kinh phí, trang thiết bị phục vụ cho các hội thi, các hoạt động công tác Đội và phong trào thanh thiếu nhi trong nhà trường.

– Các đội viên, nhi đồng nhiệt tình tham gia các hoạt động công tác Đội.

– Các giáo viên chủ nhiệm là các anh chị phụ trách luôn quan tâm đến các hoạt động công tác Đội, các phong trào và các hội thi.

– Nhiều năm liền Liên đội đạt và giữ vững Liên đội mạnh cấp huyện, tiến đến đạt Liên đội mạnh cấp tỉnh trong năm học 20…..- 20……

2. Khó khăn:

– Đội ngũ các anh chị phụ trách Chi, Sao; BCH Liên, Chi đội nhiệt tình nhưng vì năng lực công tác Đội còn hạn chế nên việc tiếp thu, truyền đạt và tổ chức các hoạt động trong công tác Đội chưa thật tốt dẫn đến hiệu quả các hoạt động Đội còn thấp.

– Liên đội Trường Tiểu học ……………. là trường thuộc xã khó khăn, học sinh đa phần là con em người dân tộc thiểu số nên tương đối khó khăn hơn so với các đơn vị khác, việc tham gia các hội thi, các hoạt động phong trào do các cấp tổ chức gặp không ít khó khăn, hiệu quả còn thấp.

– Kinh phí phục vụ cho hoạt động công tác Đội còn rất nghèo nàn, không quyên góp được từ các lực lượng xã hội khác.

– Tổng phụ trách không chuyên về nghiệp vụ, cẩm nang về trò chơi, hội thi còn ít, vốn kỹ năng tổ chức các hoạt động hạn hẹp, chỉ là giáo viên có chút năng khiếu về tổ chức các hoạt động vui chơi cho các em được nhà trường giao nhiệm vụ phụ trách công tác thiếu nhi của trường nên trong hoạt động còn gặp nhiều bỡ ngỡ.

– Đội viên hiểu biết về thế giới xung quanh còn hạn chế, ít quan tâm đến những vấn đề mang tính chính trị- xã hội, thời sự và kiến thức về lịch sử Việt Nam và thế giới.

– Đội ngũ Ban chỉ huy Liên đội không được bồi dưỡng thường xuyên, hoạt động không đều tay, hay rụt rè, thiếu mạnh dạn, tự tin khi thực hiện nhiệm vụ.

– Ban chỉ huy Liên đội chưa mạnh dạn và phát huy năng lực lãnh đạo, chưa sáng tạo trong công việc nên chất lượng hoạt động chưa cao. Tình hình nề nếp đôi khi còn lộn xộn, chưa đi vào khuôn khổ; ý thức tự quản của các Chi đội và đội viên chưa đáp ứng được yêu cầu chung của Liên đội. Vệ sinh cá nhân và vệ sinh công cộng còn hạn chế. Tác phong đội viên mặc dù được chấn chỉnh thường xuyên nhưng vẫn còn xộc xệch, luộm thuộm, chưa đúng tác phong nên chưa đẹp. Công tác nhi đồng được thực hiện thường xuyên song chưa thống nhất được quy trình, phương thức tổ chức; phong trào các hoạt động bề nổi có chú trọng nhưng chất lượng chưa cao. Các hoạt động trọng tâm theo tháng, theo chủ điểm; các hội thi ít được tổ chức; Đội ngũ anh (chị) phụ trách Chi, Sao còn thiếu quan tâm đến hoạt động Đội và hơn nữa Liên đội còn đang đứng trước nguy cơ tấn công và xâm nhập của tiêu cực và tệ nạn xã hội vào học đường như bi da, đánh nhau,…

– Hiện tượng học sinh cá biệt, học sinh hư hỏng gia tăng. Số học sinh này thường xuyên gây gổ đánh nhau, nói tục, chửi thề với các bạn, thường xuyên nói dối và không vâng lời cha mẹ, thầy cô giáo và người lớn, trốn học lang thang ngoài đường. Một số các em đã nghỉ học đi chơi bi da và xem những ấn phẩm, sách báo, băng đĩa có nội dung xấu. Có những em tiếp thu bài kém lại có tính nhút nhát, không tích cực trong việc xây dựng bài ở lớp, nếu đi học thì đến lớp ngồi yên, lâu ngày các em trở nên lầm lì, không tích cực trong học tập, xem việc học là “cực hình” dẫn đến tình trạng thích bỏ học để đi chơi. Một số em thường hay nghỉ học không có lý do.

Xuất phát từ những hạn chế, khiếm khuyết các mặt chuẩn mực hành vi đạo đức của học sinh, chưa nhận thức đúng đắn được vai trò, trách nhiệm của bản thân, dẫn đến chất lượng học tập và các hoạt động Đội của các em bị suy giảm. Đó là động lực thúc đẩy tôi suy nghĩ tìm hiểu nguyên nhân và biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả các hội thi trong trường tiểu học, giúp thúc đẩy động lực quyết tâm học tập, thi đua rèn luyện trở thành những người con có ích trong tương lai cho xã Sa Loong và huyện nhà.

3. Thực trạng các hoạt động Đội của trường:

Trong nhiều năm qua, kể từ năm học 20…..- 20…..; 20…..- 20…..; 20…..- 20….. Liên đội trường tiểu học ……………. đạt danh hiệu Liên đội mạnh cấp huyện và giữ vững danh hiệu ấy trong nhiều năm liền. Tuy nhiên, Liên đội phải thừa nhận rằng thực chất của các hoạt động Đội của trường đều được tổ chức hoạt động, có sự tham gia giúp đỡ, hộ trợ từ nhiều phía của các tổ chức, ban ngành, chính quyền địa phương, nhìn chung các hoạt động ấy đều thành công tốt đẹp. Song thực tế mà nói thì chất lượng, hiệu quả của các hoạt động, các hội thi trong Liên đội vẫn chưa cao, chưa được như ý mong muốn của người làm công tác Đội.

4. Nguyên nhân của thực trạng:

– Có sự quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn của Hội đồng đội huyện Ngọc Hồi, sự lãnh chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra của Ban giám hiệu nhà trường song còn chưa thật sâu, thiếu tính thường xuyên.

– Công tác chuẩn bị chưa thật tốt, thiếu tính đồng bộ

– Công tác vận động, phối hợp các lực lượng xã hội tham gia vào cuộc giúp đỡ Liên đội không được thường xuyên, thiếu chặt chẽ, sức thuyết phục, lôi cuốn còn hạn chế.

– Đội ngũ phụ trách Chi, Sao đã triển khai thực hiện kế hoạch theo yêu cầu song còn chưa chủ động, thiếu tính sáng tạo. Một số cá thể khi tham gia còn hình thức, mang tính đối phó, thiếu động lực phấn đấu, thi đua.

– Nguồn kinh phí của Đội hạn hẹp, ít được hỗ trợ từ các lực lượng xã hội hoặc từ thiện giúp đỡ. Chủ yếu từ nguồn hỗ trợ từ ngân sách,…

Từ những nguyên nhân, thực trạng trên, tôi đã mạnh dạn đề xuất ý tưởng với Ban giám hiệu nhà trường, Hội đồng phụ trách Đội trong nhà trường là phải nâng cao cho bằng được tính hiệu quả các hoạt động công tác Đội trong trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu của Liên đội đề ra. Tiếp tục giữ vững danh hiệu Liên đội mạnh cấp tỉnh trong năm học này và nhiều năm học tới.

Chương III

MỘT SỐ BIỆN PHÁP

1. Nhiệm vụ cụ thể:

Như chúng ta đã biết, nhân tố xây dựng Liên đội vững mạnh, thực hiện tốt các hoạt động của Liên đội, thi đó chính là những đội viên ưu tú của Ban chỉ huy Liên đội. Tuy nhiên, các đội viên ở tuổi thiếu niên chưa có kinh nghiệm trong cuộc sống, học tập và rèn luyện, nhận thức cảm tính, đôi khi còn lấn át nhận thức lý tính. Đặc biệt còn thiếu hiểu biết trong lĩnh vực chính trị- xã hội. Vì vậy các em cần có sự hướng dẫn, giúp đỡ của người lớn nói chung, Tổng phụ trách và thầy cô giáo chủ nhiệm, phụ trách Chi, Sao nói riêng. Nhưng không thể thiếu được sự chỉ đạo và hỗ trợ kinh phí của nhà trường.

Trước tình hình đó, vào đầu năm học, dưới sự hướng dẫn của Hội đồng đội huyện Ngọc Hồi. Sự lãnh chỉ đạo trực tiếp của Ban giám hiệu nhà trường, tôi đã tiến hành xây dựng Chương trình Công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 20….. 20…… Làm tốt công tác tham mưu với Ban giám hiệu; lựa chọn Đội viên đứng vào hàng ngũ Ban chỉ huy Liên đội, chú trọng đến khả năng hoạt động Đội của từng em, làm sao các em vừa có đủ năng lực hoạt động vừa được sự tín nhiệm của đội viên để điều khiển hoạt động của Liên đội. Thực hiện vai trò tự quản của Liên đội dưới sự hướng dẫn của Tổng phụ trách và các anh, chị phụ trách Chi, Sao.

a. Xây dựng kế hoạch:

Sau khi xây dựng Chương trình Công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 20….. 20….., tôi lại lên kế hoạch tổ chức các hội thi thông bám sát vào kế hoạch hoạt động ngoại khóa thông suốt năm học theo chủ điểm từng tháng, dựa theo kế hoạch tổng thể, các hội thi, cuộc thi của Hội đồng đội và phòng Giáo dục huyện Ngọc Hồi cụ thể như sau.

Trong các hội thi, cuộc thi thì bản thân tôi phải chủ động từ mọi phía: thông qua Hội đồng phụ trách, tham mưu với Ban giám hiệu về kế hoạch tổ chức hội thi, cuộc thi; lập bảng dự trù, tờ trình xin kinh phí. Khi được sự đồng ý, tán thành của Hội đồng phụ trách, Ban giám hiệu và các thành viên thì tôi bắt đầu tuyên truyền sâu rộng đến phụ huynh học sinh, toàn thể cộng đồng về ý nghĩa của hội thi, tính thiết thực và mức độ giáo dục thông qua hội thi. Chuẩn bị mọi cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ cho hội thi; phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, nhắc nhở thời gian thực hiện và thời gian hoàn thành. Triển khai đôn đốc tập luyện, kiểm tra tiến độ thực hiện của các chi đội, lớp sao; tiến hành duyệt chương trình cho thật chu đáo theo kế hoạch. Kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn, sửa sai cho các chi, sao trước khi tiến hành hội thi chính thức. Đặc biệt phải quán triệt cho được ý thức tham gia, có đánh giá, nhận xét và bảo lưu thành tích tập thể, cá nhân để cuối năm học bình xét thi đua.

KẾ HOẠCH TỔ CHỨC CÁC CUỘC THI

Năm học 20….. 20…...

…………..

Mời các bạn tải file tài liệu để xem them nội dung chi tiết