Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống (Dàn ý + 3 mẫu)

Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu đến tất cả các bạn một số bài văn mẫu lớp 12: Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống.

Đã từ lâu, trong thơ ca đã trở thành một món ăn tinh thần trong cuộc sống của con người. Vì vậy, sau đây chúng tôi xin mời tất cả các bạn cùng tham khảo dàn ý và một số bài văn mẫu lớp 12: Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống.

Dàn ý nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống

I. Mở bài:

– Dẫn dắt vấn đề.

– Nêu vấn đề: Vai trò, tác dụng của thơ ca đối với cuộc sống.

– Chuyển ý.

II. Thân bài:

* Giải thích về chức năng của thơ ca nghệ thuật

– Bất cứ phong cách ngôn ngữ nào cũng có chức năng riêng của nó. Thơ ca thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.

– Nó không chỉ có chức năng thông tin mà còn thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ của con người.

* Bàn về chức năng nhận thức, giáo dục

– Thơ ca gửi gắm những giá trị đạo đức nhân sinh một cách khéo léo, tinh tế.

– Thơ ca góp phần nâng cao tri thức đời sống bằng chính cách riêng của nó mà hiệu quả thì không thua bất cứ hình thức truyền đạt nào.

* Bàn về chức năng giao tiếp, tình cảm

– Chức năng này làm cho thơ ca có sức mạnh và sức sống vượt ra ranh giới không thời gian, tác động mãnh liệt vào trái tim con người.

– Thơ ca bắt đầu bằng những cảm động của tâm hồn thi nhân trước cuộc sống, truyền tải qua đường dẫn là ngôn từ nghệ thuật và rồi đến và lay động tình cảm của người đọc.

* Bàn về chức năng thẩm mĩ

– Thơ ca là một loại hình nghệ thuật nên tính thẩm mĩ là đặc trưng của nó.

– Thơ ca có tác động mạnh mẽ đến năng lực thẩm mĩ của con người.

→ Nó giúp con người nâng cao khả năng cảm thụ cái đẹp, cái đẹp của ngôn từ và qua ngôn từ sẽ cảm nhận những cái đẹp của thế giới khách quan.

III. Kết bài:

– Tổng kết các tác dụng của thơ ca.

– Cảm nghĩ của người viết.

Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống – Mẫu 1

Trong cuốn Đa-ghe-xtan của tôi, Raxun Gamzatốp viết: Thơ ca, nếu không có người, tôi đã mồ côi. Gamzatốp muốn nói đến sự mồ côi trên phương diện tinh thần và chính điều này khiến chúng ta phải có nhận thức đúng đắn về vai trò, tác dụng của thơ ca đối với cuộc sống con người.

Đã có rất nhiều định nghĩa về thơ nhưng chung quy lại, có thể hiểu thơ là tiếng lòng của mọi con người, thơ khởi phát từ lòng người. Thế giới vẫn đang vận động theo hướng hiện đại hoá nhưng dù loài người có đạt đến trình độ siêu hiện đại hoặc hơn nữa, con người cũng không thể cạn kiệt nguồn xúc cảm trong mình. Đó là lý do tại sao trong các sáng tác của văn học hậu hiện đại, thơ vẫn chiếm vị trí quan trọng.

Chính vì thơ là tiếng lòng, là sự chín đỏ của cảm xúc (Xuân Diệu) nên thơ có ý nghĩa cực kì quan trọng trong cuộc sống này. Nhà thơ làm thơ để giãi bày tình cảm, để thổ lộ nỗi lòng của chính mình. Khi những xúc động mạnh mẽ, những suy nghĩ thầm kín, những tư tưởng sâu sắc và những tình cảm dâng trào, thơ và tâm hồn nghệ sĩ sẽ gặp nhau. Đó là lý do khiến nhiều người chỉ làm thơ cho chính mình, hoặc cho người hiểu mình đọc. Khi Dương Khuê mất, Nguyễn Khuyến dường như không muốn viết thơ nữa bởi Viết đưa ai, ai biết mà đưa? Không gửi được những nỗi niềm, tâm sự trong lòng vào thơ, chắc chắn con người sẽ mất đi những rung cảm tinh tế – như Xuân Quỳnh đã viết trong Nếu ngày mai em không làm thơ nữa:

Trận mưa xuân dẫu làm ướt áo
Nhưng lòng em còn cảm xúc chi đâu
Mùa xuân về quên nỗi nhớ nhau
Không niềm vui khi nắng hè đến sớm

Thơ trước hết giúp con người giãi bày xúc cảm của mình nhưng nếu xúc cảm đó bị phong kín trên trang giấy thì một điều chắc chắn là sức sống của những vần thơ ấy sẽ không lâu bền. Trong đời sống, con người không chỉ sống và tự chiêm nghiệm về những điều diễn ra trong lòng. Làm thơ không chỉ để tự thoả mãn nhu cầu giãi bày tình cảm của mình mà còn để chia sẻ, là để tìm sự đồng vọng của những tấm lòng đồng cảm. Thơ là điệu hồn của những tâm hồn đồng điệu (Tố Hữu) là bỏi vậy. thế nên kết thúc Độc Tiểu Thanh kí, Nguyễn Du mới viết:

Bất tri tam bách dư niên hậu Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?

Khi viết Bên kia sông Đuống, chắc chắn Hoàng cầm không chỉ thổ lộ nỗi niềm xúc động tột cùng khi nghe tin quân giặc giày xéo quê hương mình. Nhà thơ còn muốn tìm sự thấu hiểu, chia sẻ từ tất cả những con người đang chung nỗi đau mất nước. Với Từ ấy, niềm vui sướng khi bắt gặp lí tưởng cộng sản của Tố Hữu như được lây lan tới hết thảy mọi người. Trong thơ ca và bằng thơ ca, nỗi buồn sẽ được san vơi và niềm vui, niềm hạnh phúc chắc chắn sẽ được nhân lên gấp bội.

Với người nghệ sĩ đích thực, làm thơ còn là để người khác cùng thưởng thức cách nói, cách thể hiện, phô diễn tình cảm, tư tưởng của mình bằng những hình thức nghệ thuật độc đáo. Xuân Diệu dường như rất hào hứng khi mang đến độc giả những câu thơ mới mẻ, tân kỳ như Tháng giêng ngon như một cặp môi gần hay Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi. Nếu thơ chỉ là thơ mà không chạm khắc theo một cách riêng (Sóng Hồng) thì tình cảm, xúc động của nghệ sĩ này rất dễ bị lẫn với nghệ sĩ khác và dấu ấn cảm xúc đó sẽ không thể đính ghim vào lòng độc giả.

Nếu thơ ca là nơi người nghệ sĩ’ có thể thâu tóm thế giới (hiểu theo nghĩa cả thế giới vật chất và thế giới tinh thần) vào trong đó thì nó cũng là nơi độc giả có thể tìm thấy cả thế giới trong đó. Độc giả có thể thả hồn vào thiên đường trên mặt đất khi đọc Vội vàng của Xuân Diệu, có thể giao chia sẻ với tâm sự về tình yêu của Puskin trong Tôi yêu em. Tâm hồn, trí tuệ con người sẽ giàu có, phong phú hơn khi đến với thơ ca.

Thơ không chỉ khiến tâm hồn, trí tuệ con người giàu có, phong phú mà còn vỗ về, động viên, khích lệ người ta đứng dậy, đi tới… Người đọc có thể cảm nhận muôn vàn cung bậc tình cảm, cảm xúc, muôn vàn tiếng lòng “rất thơ” mà người nghệ sĩ đã phổ trong mỗi con chữ. Tiếp nhận những tình điệu ấy, người đọc như được thanh lọc chính tâm hồn mình. Ta sẽ thấy mình cao thượng hơn, khao khát được sống đẹp, sống có ích hơn… Đó cũng chính là những điều mà Hoàng Trung Thông và tất cả chúng ta cảm nhận được khi đọc thơ của Bác:

Tôi đọc trăm bài, trăm ý đẹp
Ngọn đèn tỏa rạng mái đầu xanh.
Vần thơ của Bác, vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông, bát ngát tình

Thơ ca đến với cuộc sống từ khi nào, khó có thể trả lời đích xác. Nhưng một điều chắc chắn không ai có thể phủ nhận được là không có thơ, cuộc sống sẽ nghèo nàn, tâm hồn, tình cảm con người sẽ trở nên cằn cỗi vô cùng. Thấm thía vai trò, ý nghĩa của thơ ca, nhà thơ cần có ý thức trách nhiệm hơn trong việc sáng tạo thơ ca. Sứ mệnh, của nhà thơ không chỉ là nói lên tiếng nói của bản thân mà còn phải nói lên tiếng nói của muôn triệu trái tim, muôn triệu con người. Nhà thơ phải đau nỗi đau của nhân loại, buồn nỗi buồn của nhân loại. Có như thế, sáng tác của họ mới có sức sống và sức tác động mạnh mẽ. Không ngẫu nhiên khi Đỗ Phủ, Lý Bạch cách chúng ta hàng ngàn năm mà thơ của họ vẫn trường tồn đến tận bây giờ. Không ngẫu nhiên khi Puskin – mặt trời của thi ca Nga lại có sức lay động khắp địa cầu. Với bạn đọc, trân trọng một thi phẩm nghệ thuật, thấy rõ sức mạnh của thơ ca là điều nên làm nhất. Hơn nữa, mỗi người cũng nên làm giàu tâm hồn mình bằng thơ ca và tự nâng cao khả năng cảm nhận của mình hơn khi đánh giá mỗi bài thơ: thơ hay phải thể hiện được cái riêng của mỗi tâm hồn, phải là tiếng đồng vọng của muôn vạn tấm lòng.

Cảm nhận được vai trò, tầm quan trọng của thơ ca đối với cuộc sống con người, chúng ta sẽ hiểu tại sao Raxun Gamzatốp nói: Cuộc sống sẽ tối sầm nếu không có thơ ca.

Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống – Mẫu 2

Thơ ca là sáng tạo đặc biệt của con người. Nó là những sợi tơ rút ra từ cuộc sống và quay trở lại trang điểm cho cuộc sống bằng vẻ đẹp muôn màu của nó. Thơ ca đã có mặt cùng với sự phát triển của nhân loại suốt bao thời kì lịch sử và người ta cũng bắt đầu chú ý đến những vai trò, tác dụng kì diệu của nó đối với cuộc sống, đối với tâm hồn con người. Hiểu được vai trò, tác dụng của thơ ca để con người chúng ta nghiêm túc hơn trong sáng tác, trân trọng hơn trong tiếp nhận, để thơ ca có thể phát huy hết vai trò cao quý của nó: làm cho cuộc sống phong phú hơn, đẹp đẽ hơn, nhân văn hơn.

Bất cứ phong cách ngôn ngữ nào cũng có chức năng riêng của nó. Thơ ca thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Nó là ngôn ngữ được tổ chức, sắp xếp, lựa chọn, tinh luyện từ ngôn ngữ đời sống để đạt được giá trị nghệ thuật, thẩm mỹ cao nhất. Nó không chỉ có chức năng thông tin mà còn thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ của con người.

Chức năng thông tin nói cụ thể chính là giá trị tư tưởng, nhận thức và giáo dục của thơ ca. Bằng những ngôn từ đặc sắc có sắp xếp một cách cách khéo léo, thơ ca dễ dàng tác động đến nhận thức, tư tưởng của con người. Chính vì thế nó gửi gắm những giá trị đạo đức nhân sinh một cách khéo léo, tinh tế. Đó không bao giờ là những tri thức khô khan, giáo điều mà là những lời nhắn nhủ chân thành, gần gũi nhất. Những bài học về lối sống, về cách nhìn nhận thế giới, nhận xét con người, cả những kinh nghiệm trong lao động, trong ứng xử đều thể hiện dưới những hình thức ngôn từ tinh tế, uyển chuyển. Chúng ta hãy lắng nghe lời nhắn nhủ của đại thi hào Nguyễn du từ mấy trăm năm trước:

Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài

Đó là một chiêm nghiệm của người đã từng trải qua bao cuộc bể dâu, là triết lý rút ra từ thực tế đời sống, cô đúc thành bài học nhân sinh sâu sắc nhưng rất dễ cảm thông, dễ tác động vào nhận thức của con người. Truyện Kiều còn hàm chứa bao nhiêu bài học nhân sinh sâu sắc nhưng nó chưa bao giờ là một cuốn sách luận lý khô khan. Thế mới biết rằng thơ ca góp phần nâng cao tri thức đời sống bằng chính cách riêng của nó mà hiệu quả thì không thua bất cứ hình thức truyền đạt nào.

Bên cạnh chức năng nhận thức, giáo dục, thơ ca còn có chức năng giao tiếp, biểu đạt và truyền cảm. Chức năng này vô cùng quan trọng vì kể cả khi thơ ca muốn gửi gắm một bài học, một tri thức thì nó cũng gửi gắm bằng cái giọng tình cảm, thiết tha. Giá trị biểu cảm là giá trị đặc trưng của thơ ca. Nó bắt đầu bằng những cảm động của tâm hồn thi nhân trước cuộc sống, truyền tải qua đường dẫn là ngôn từ nghệ thuật và rồi đến và lay động tình cảm của người đọc. Chính vì thế con người chúng ta không chỉ hiểu biết về cuộc đời, lối sống của cha ông mình thuở trước mà còn có những cảm xúc, những tự hào, những căm phẫn theo dòng diễn tả của thi ca. Chức năng này làm cho thơ ca có sức mạnh và sức sống vượt ra ranh giới không thời gian, tác động mãnh liệt vào trái tim con người. Những tác phẩm của Lý Bạch, Đỗ Phủ đâu chỉ tác động đến tình cảm của người Trung Quốc thời đại nhà Đường mà nó còn lay động con tim của độc giả thế giới nhiều thế kỷ sau. Tác động tình cảm của văn chương giúp mối giao tiếp giữa người và người mở rộng đường biên đến vô cùng, vô tận và còn là những mối giao tiếp chân thành nhất, vô vụ lợi nhất, đẹp đẽ nhất.

Cuối cùng và cũng là một vai trò, chức năng quan trọng nhất của thơ ca đó chính là tính thẩm mĩ. Thơ ca là một loại hình nghệ thuật nên tính thẩm mĩ là đặc trưng của nó. Từ đặc trưng này, thơ ca có tác động mạnh mẽ đến năng lực thẩm mĩ của con người. Nó giúp con người nâng cao khả năng cảm thụ cái đẹp, cái đẹp của ngôn từ và qua ngôn từ sẽ cảm nhận những cái đẹp của thế giới khách quan. Khi ta đọc những câu thơ:

Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Trước hết tâm hồn ta rung cảm trước một bức tranh thiên nhiên tươi tắn, tinh khôi. Rồi chúng ta cảm nhận sự khéo léo tinh tế trong cách dùng từ, cách phối thanh, ngắt nhịp của một bậc thầy ngôn ngữ thi ca. Cái đẹp giúp cho con người rung cảm, thanh lọc tâm hồn và hướng về cái chân, thiện, mỹ. Để làm được điều đó, thơ ca phải chú trọng đến hình thức nghệ thuật của nó. Nó cần sự rung động thật sự của thi nhân, cần tài hoa và cả sự nghiêm túc của người cầm bút. Thơ ca không phải là sản phẩm của những người thợ, nó là đứa con tinh thần của người nghệ sĩ.

Thơ ca đã đồng hành cùng cuộc sống con người từ thuở bình minh của những nền văn hóa. Nó mang đến những hiểu biết về nhiều mặt của đời sống, nó tác động và nâng cao những tình cảm nhân văn, nó làm đa dạng thêm khả năng cảm thụ thẩm mĩ của con người. Những tri thức, tình cảm và cái đẹp mà nó mang đến làm cho cuộc sống thêm phong phú, thêm đẹp đẽ và làm cho con người gần gũi nhau hơn. Chính vì thế, dù thế giới không ngừng vận động và đã có nhiều sản phẩm, nhiều giá trị mai một với thời gian nhưng thi ca thì mãi mãi gắn liền với tâm hồn nhân loại.

Nghị luận về vai trò của thơ ca trong cuộc sống – Mẫu 3

Trong rất nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau, văn chương là một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với mỗi con người. trong mỗi chúng ta, hẳn ai cũng biết văn chương là sự sáng tạo. Đặc biệt đến với thơ ca thì đó là một đòi hỏi không thể không nói tới. Thơ ca là mới mẻ, sáng tạo trên cái nền của hiện thực cuộc sống. Đó là mảnh đất màu mỡ để các nhà thơ gieo mầm tư tưởng, để tác phẩm của họ mãi mãi là của nhân loại.

Nhưng làm được điều đó là không dễ, đã từng có không ít bao thế hệ cầm bút phải nghiêng mình bất lực vì sự sàng lọc nghiệt ngã của văn chương nói chung và thơ ca nói riêng. Như Nguyễn Bính từng than thở:

“Ai bảo dính vào duyên bút mực
Suốt đời mang lấy kiếp long đong”

Và cũng bởi từ đó, ta càng thêm thấu hiểu vai trò to lớn của các nhà thơ trong sự nghiệp cầm bút của mình. Nhà văn R. Gamzatốp khi bàn về vai trò của thơ ca, với cuộc sống cũng từng nói rằng:

“Nếu như các nhà thơ không tham gia vào việc tạo dựng thế giới thì thế giới không trở nên tươi đẹp như thế này…Thiếu thơ ca không gì có thể trở thành chính nó”.

Bằng sự trải nghiệm của mình, nhà văn đã đưa ra một nhận định đầy thuyết phục về vai trò của các nhà thơ với cuộc sống này. Một lần nữa, vị trí của các nhà thơ được nâng lên tầm nhìn mới mẻ, nhiều góc cạnh hơn.

Vâng, có lẽ “ Thơ biểu hiện cuộc sống một cách cao đẹp”(Sóng Hồng). Bởi thế mới nói “Nếu như các nhà thơ không tham gia vào việc tạo dựng thế giới thì thế giới không trở nên tươi đẹp như thế này”.

Cuộc sống thường ngày vẫn diễn ra với những gì vốn có của nó nhưng phải đến với thơ ca, con người mới có thể khám phá ra những cái đẹp thuần túy mà trước đó chưa ai phát hiện được. Nói như Hoàng Đức Lương: “Thơ là sắc đẹp ở ngoài sắc, vị ngọt ở ngoài vị, không thể trồng bằng mắt thường, nếm bằng miệng thường, chỉ có thi nhân thì trông mới thấy đẹp, nếm mới thấy ngon”. Và thơ là như vậy, các nhà thơ tạo dựng nên thế giới này bởi những khám phá mới của họ.

Thơ trân trọng phần thuần túy cao siêu,… nhưng không phải là cái cao siêu của một cõi đạo, cõi vô cùng mà chính là cái cao đẹp ở giữa cuộc đời mà con người cần đấu tranh bảo vệ để có được. Thơ ca vì thế mà có sức lay động đến lòng người.

Từ trong ca dao dân ca, thơ đã làm phong phú thêm tâm hồn người dân lao động. HỌ không chỉ có cuộc sống hàng ngày tẻ nhạt mà còn có những ý niệm về tình yêu đôi lứa đầy thi vị:

“Đêm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen
Em nhặt được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà”

Và đến với thơ ca hiện đại, thế giới càng trở nên tươi đẹp hơn biết bao với những trang thơ tuyệt bút in hình bao thế hệ. Thơ ca hướng con người tới cái : chân- thiện- mỹ. Và quả thật nếu như không có các nhà thơ thì thế giới đầy bí ẩn này có được khám phá một cách sâu sắc đến như vậy không? Chắc hẳn không ai là không biết.

Đọc những vần thơ lên, tâm hồn ta như được rộng mở trước thế giới vừa thực, vừa mộng. Chính thế giới ấy mới thực sự là điều để ta vươn tới, từ đó con người có những định hướng đúng đắn trên bước đường của mình.

Chính Xuân Diệu – nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới đã để lại trong trái tim độc giả những ấn tượng khó phai mờ , bởi những khám phá về cuộc sống nơi trần thế – một bữa tiệc ở trần gian mà ít ai thấy được:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây lá của đồng nội xanh rì
Của yến anh này đây khúc tình si”

Chính những thức say nồng của thiên nhiên vạn vật ban tặng ngay trước mắt nhưng phải đi vào thơ ông , độc giả mới thấy hết cái đẹp của cuộc sống và học được ở nhà thơ quan niệm mới mẻ: phải biết sống vội vàng để hưởng thụ, để cống hiến vì thời gian tuần hoàn nhưng tuổi trẻ thì “chẳng hai lần thắm lại”. Và như thế nhà thơ đã tạo dựng một thế giới mới mà ở đó con người mới có thể thấy hết được giá trị của cuộc sống này. Con người từ đó mà biết sống để cống hiến cho đời.

Mỗi nhà thơ đều đóng góp cho làng thơ ca dân tộc một nốt nhạc và lời ca của riêng mình. ở họ đều có những khám phá riêng và độc đáo, mới mẻ về cuộc sống này. Có thể là sự thoát tục, khép lòng mình dưới cái tục để mở hồn mình với cõi tiên như trong thơ Nguyễn Trãi:

“Một mình nhàn nhã khép phòng văn
Khách tục không ai bén mảng gần
Trong tiếng quốc kêu xuân đã muộn
Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan”

Thì ra nhà thơ “khép cửa phòng văn” chứ không khép cửa tâm hồn mình mà hòa nhập với thiên nhiên, phát hiện ra vẻ đẹp đầy bình dị mà trong sáng. Hay cũng có thể là một hướng đi khác, tìm về chốn “quê mùa”như trong thơ Nguyễn Bính. Ông khám phá tới những nét đẹp của cuộc sống người dân quê chân chất mà mộc mạc, giản dị:

“Hoa chanh nở giữa vườn chanh
Thầy u mình với chúng mình chân quê”

Quả thật, Nguyễn Bính đã dẫn ta về với vẻ đẹp chốn làng quê mà ít ai lui tới. Và cũng đâu đây, ta thấy được vẻ đẹp của sắc thu khi đọc đến những sáng tác của Nguyễn Khuyến được nhìn ở nhiều chiều, nhiều góc độ và cách cảm:

“Trời thu xanh ngắt mấy từng cao
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu
Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào.”

(Thu vịnh)

Và:

“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”

(Thu điếu)

Tất cả, mỗi đóng góp của các thi nhân đã tạo dựng nên một thế giới đầy huyền bí trở nên tươi đẹp như thế này. Đến với thơ ca, thế giới này càng thêm sức sống và những bất ngời, vẻ đẹp tuyệt diệu mà phải nhờ đến chiếc cầu nối ấy, nó mới thực sự hé mở và lộ diện, phô diễm.

Bởi thế, tiếp tục nguồn mạch ấy, R. Gamzatốp khẳng định: “Thiếu thơ ca không gì có thể trở thành chính nó”. Thật vậy, các nhà thơ là thư kí trung thành của thời đại. Văn học trong đó có thơ ca là tấm gương phản chiếu đời sống tâm hồn con người.

Chạy theo thế giới mộng tưởng, thoát li, chơi vơi, thơ ca không thực hiện được chức năng chân chính của mình là phản ánh cuộc sống. vì vậy, nhà thơ tìm nguồn sáng tạo cho thơ trong những chủ đề được xem là vĩnh cửu như sự sống, cái chế, tình yêu, …Nhưng không miêu tả quá cụ thể của đời sống bình thường. theo họ thơ không chấp nhận việc miêu tả sự sống hằng ngày, cái hàng ngày vụn vặt, bình thường sẽ làm cho thơ mất chất thơ, không bay cao bay xa được. Như vậy hiện thực đi vào thơ ca dưới cái nhìn chủ quan của người viết. Nhà thơ phản ánh hiện thực và luôn mở ra một lối thoát nếu đó là sự thực phũ phàng.

Có thể nói, vai trò của thơ ca là làm sáng tỏ sự thật, phơi bày sự thật, bởi thế thiếu thơ ca, không gì có thể trở thành chính nó. Chẳng thế mà chúng ta – những con người của thế kỷ XXI có thể thấu hiểu được nỗi niềm tâm tư, tình cảm cuộc đời của bao thế hệ, lớp người đi trước cách đây mấy ngàn năm hay sao? Số phận bi kịch của người phụ nữ – nỗi buồn của một kiếp người trong Truyện Kiều của đại thi hào NGuyễn Du chẳng phải cho đến nay vẫn không khỏi làm rung động bao trái tim độc giả.

Đọc truyện Kiều, ta biết thêm về xã hội ngày ấy, sự bế tắc của thời loạn lạc khiến số phận con người long đong, chìm nổi. Đặc biệt là người phụ nữ, để rồi họ cất lên tiếng than:

“Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”

Và như thế, từ trong thơ dân gian, trung đại đến những áng thơ hiện đại, thơ ca vẫn không tách rời hiện thực cuộc sống. Mọi thứ vẫn là “chính nó”. Cái khốc liệt của chiến tranh vẫn đi vào thơ ca, cuộc sống khó khăn, gian khổ nơi chiến trường lửa đạn của các chiến sĩ được khắc họa trên từng trang giấy.

Có đến với thơ ca, ta mới thấu hiểu đời lính với muôn vàn gian nan, cực nhọc như thế nào. Họ phải trải qua bao thử thách, hiểm nguy:

“Năm mươi sáu ngày đêm
Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt
Máu trộn với bùn non, gan không lún, chí không mòn
Lòng vẫn cười vui kháng chiến”

(Nhớ – Hồng Nguyên)

Cái chết luôn rình rập, kề cận với họ:

“Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Rét run người vầng trán ướt mồ hôi”

(Đồng chí – Chính Hữu)

Nơi núi rừng sương muối, hiện thực khốc liệt của cuộc kháng chiến không thể không làm rung lên những tình cảm trong tâm hồn nhà thơ để họ hướng ngòi bút của mình về chủ đề ấy. Để từ đó, ta có thêm những hiểu biết về sự thật cuộc đời và có định hướng cho tương lai.

Bóc trần sự thực cuộc sống nhưng không vì thế mà thơ ca mất đi chất thi vị và lãng mạn.Nhà văn R. Gamzatốp đã rất đúng đắn khi đưa ra lời nhận định đầy thuyết phục về vai trò của thơ ca đối với cuộc sống. Thơ ca ca ngợi cái đẹp, khám phá, phát hiện vẻ đẹp tiềm ẩn tồn tại ngay trong thế giới xung quanh ta, nhưng các nhà thơ không tô hồng cuộc sống mà họ bám rễ, đi sát vào hiện thực để phản ánh. Câu nói của nhà văn tưởng chừng như mâu thuẫn nhưng lại vô cùng hài hòa, thống nhất với nhau. Gieo vào tâm trí người đọc những suy nghĩ sâu sắc để thơ ca thực sự là chính nó, là người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp và giúp ta nhận ra chính mình, chính xã hội mà ta đang sống.