Soạn bài Câu đặc biệt

Soạn văn lớp 7: Câu đặc biệt là một tài liệu hữu ích mà chúng tôi muốn gửi đến cho các thầy cô và các bạn học sinh cùng nhau tham khảo.

Hiện nay, trước khi đến trường các bạn học sinh thường soạn văn trước ở nhà, điều này sẽ giúp cho mình có thể dễ dàng và nhanh chóng tiếp thu hết những kiến thức mà thầy cô giảng dạy ở trên lớp. Vì vậy, sau đây chúng tôi xin mời các bạn cùng tham khảo tài liệu soạn bài: Câu đặc biệt.

Soạn văn Câu đặc biệt đầy đủ

I. Kiến thức cơ bản

1. Thế nào là câu đặc biệt?

Cho các câu sau:

Ôi, em Thủy! – Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật mình. Em tôi bước vào lớp.”

(Khánh Hoài)

Câu được in đậm có cấu tạo như thế nào? Hãy thảo luận với các bạn và lựa chọn một câu trả lời đúng:

A – Đó là một câu bình thường, có đủ chủ ngữ và vị ngữ.

B – Đó là một câu rút gọn, lược bỏ cả chủ ngữ lẫn vị ngữ.

C – Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.

Trả lời:

Đáp án đúng là C: Đó là một câu không thể có chủ ngữ và vị ngữ.

2. Tác dụng của câu đặc biệt

Cho các câu đặc biệt sau:

1. Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của bác tài phán từ từ trôi. (Nguyên Hồng)

2. Đoàn người nhốn nháo lên. Tiếng reo, tiếng vỗ tay. (Nam Cao)

3. “Trời ơi!”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa. Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to hơn

(Khánh Hoài)

4. An gào lên: – Sơn! Em Sơn!, Sơn ơi! ; – Chị An ơi! (Nguyễn Đình Thi)

Hãy cho biết tác dụng của các câu đặc biệt trên thể hiện những đặc điểm nào sau đây:

– Bộc lộ cảm xúc

– Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng

– Xác định thời gian, nơi chốn

– Gọi đáp.

Trả lời:

– “Một đêm mùa xuân” – Xác định thời gian, nơi chốn.

– “Tiếng reo. Tiếng vỗ tay”: liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.

– “Trời ơi!”: Bộc lộ cảm xúc.

– “Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!

Chị An ơi!”: gọi đáp.

II. Rèn luyện kỹ năng

1. Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.

a.

Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

(Hồ Chí Minh)

b.

Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, gương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây… Bốn giây… Năm giây… Lâu quá!

(Vũ Tú Nam)

c.

Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.

(Nguyễn Trí Huân)

d.

Chim sâu hỏi chiếc lá:

– Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!

– Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.

(Trần Hoài Dương)

Trả lời:

a. Không có câu đặc biệt:

Các câu rút gọn:

– Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.

– Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.

– Nghĩa là phải ra sức trưng bày…kháng chiến.

b. Không có câu rút gọn:

Câu đặc biệt: Ba giây…Bốn giây…Năm giây…Lâu quá!

c. Không có câu rút gọn:

Câu đặc biệt: Một hồi còi.

d. Câu rút gọn:

– Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!

– Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.

Câu đặc biệt: Lá ơi!

2. Mỗi câu đặc biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có tác dụng gì?

Trả lời:

Câu đặc biệt và câu rút gọn em vừa tìm được có tác dụng:

– Các câu rút gọn có tác dụng làm cho lời văn ngắn gọn, không bị thừa.

– Ba giây…Bốn giây… – Xác định thời gian.

– Lâu quá! – bộc lộ cảm xúc.

– Một hồi còi – thông báo, tường thuật

– Lá ơi – gọi đáp.

3. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 câu) tả cảnh quê hương em, trong đó có một vài câu đặc biệt.

Ôi! sông nước quê hương đẹp làm sao. Sau một năm gặp lại, lần đầu tiên, em được nhìn cây cổ thụ già nơi các bạn nhỏ đang nô đùa và những tiếng vỗ tay hò reo giữa nơi yên tĩnh ở đồng quê. Không những thế nơi đây đã thay đổi hơn trước, những tòa nhà cao tầng đã được xây nhiều hơn trước hòa với con đường đã được tráng một lớp nhựa dày ôi! thật tuyệt vời làm sao. Tiếp sau đó em còn được thưởng thức các món đặc sản ở quê em trông nó ngon tuyệt!. Tuy những ngày về quê không được bao lâu nhưng nó là những kỷ niệm rất có ý nghĩa mà em không thể nào quên được, vì ở đây em còn được ở gần bà nội, ngắm cảnh đồng quê thanh bình yên ả​.

Soạn văn Câu đặc biệt ngắn gọn

I. Thế nào là câu đặc biệt?

Đáp án đúng là C, vì đây là câu đặc biệt vì không thể có chủ ngữ và vị ngữ.

II. Tác dụng của câu đặc biệt

– Một đêm mùa xuân: Xác định thời gian nơi chốn.

– Tiếng reo. Tiếng vỗ tay: Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.

– Trời ơi: Bộc lộ cảm xúc.

– Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi ! – Chị An ơi !: Gọi đáp.

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 29 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

a. Không có câu đặc biệt.

Các câu rút gọn:

– Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.

– Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.

– Nghĩa là phải ra sức trưng bày…kháng chiến.

b. Không có câu rút gọn

Câu đặc biệt: Ba giây…Bốn giây…Năm giây…Lâu quá!

c. Không có câu rút gọn.

Câu đặc biệt: Một hồi còi.

d. Câu rút gọn:

– Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!

– Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.

Câu đặc biệt: Lá ơi!

Câu 2 (trang 29 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

a. Câu rút gọn: Làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.

b. Câu đặc biệt:

– Ba giây… Bốn giây… Năm giây…: Xác định, gợi tả thời gian.

– Lâu quá!: Bộc lộ trạng thái cảm xúc.

c. Câu đặc biệt: Thông báo về sự có mặt của sự vật, hiện tượng.

d. Câu đặc biệt: gọi đáp – Câu rút gọn: làm cho lời văn ngắn gọn, tránh lặp thừa.

Câu 3 (trang 29 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2)

Đoạn văn tham khảo:

Quê hương em có dòng sông xanh biếc, luôn lặng lẽ vỗ về đất mẹ bằng những hạt cát phù sa màu mỡ. Trông kìa ! Những rặng ngô xanh rì rào thì thầm trong gió biếc. Đàn bò cần mẫn gặm cỏ trên đồng cỏ xanh. Người nông dân chăm chỉ làm việc. Ai ai cũng bận bịu với công việc của mình. Một chiều nắng nhẹ. Quê em đẹp tuyệt vời.