Soạn bài Cuộc chia tay của những con búp bê

Cuộc chia tay của những con búp bê là một câu chuyện cảm động về tình cảm anh em sâu nặng. Văn bản thuộc chương trình Ngữ Văn lớp 7.

Tài Liệu Học Thi xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 7: Cuộc chia tay của những con búp bê, kính mời bạn đọc cùng tham khảo.

Soạn văn Cuộc chia tay của những con búp bê chi tiết

I. Một vài nét về tác giả

– Khánh Hoài sinh năm 1937, quê ở Đông Hưng, Thái Bình.

– Một số tác phẩm của ông đã được xuất bản: Trận chung kết (truyện dài, 1975), Những chuyện bất ngờ (truyện vừa 1978), Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà (hay Băng ngũ hổ, truyện vừa, 1993-1994), Cuộc chia tay của những con búp bê (truyện, 1992)…

– Một số giải thưởng ông đã đạt được:

• Giải A, giải Văn nghệ Vĩnh Phú 10 năm (1975-1985) (truyện dài Trận chung kết).
• Giải Nhì cuộc thi thơ -văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen (Thụy Điển) tổ chức (cho truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê)
• Giải chính thức giải thưởng Hùng Vương (Hội Văn nghệ Vĩnh Phú) (cho tập Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà).

II. Đôi nét về tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Cuộc chia tay của những con búp bê được sáng tác năm 1992.

– Truyện được trao giải Nhì trong cuộc thi thơ – văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen – Thụy Điển tổ chức vào năm 1992.

2. Tóm tắt

Hai anh em Thành và Thủy hết mực yêu thương nhau. Nhưng vì bố mẹ ly hôn nên hai anh em không thể tiếp tục sống với nhau được nữa. Trước ngày chia tay, mẹ ra lệnh cho cả hai phải chia đồ chơi. Thành dành hầu hết số đồ chơi cho em: bộ tú lơ khơ, bàn cá ngựa, những con ốc biển và bộ chỉ màu và ngay cả hai con búp bê là Em Nhỏ và Vệ Sĩ. Ngày hôm sau, Thành đưa Thủy đến trường để chia tay cô giáo và bạn bè. Cô tặng cho Thủy một quyển sổ và một chiếc bút mực nhưng Thủy không dám nhận vì không còn được đi học nữa. Khi hai anh em về đến nhà thì đã nhìn thấy một chiếc xe tải đỗ trước cổng, cuộc chia tay quá đột ngột khiến cả hai bàng hoàng. Thủy chạy vào nhà lấy con Vệ Sĩ đưa cho Thành để nó gác cho anh ngủ. Nhưng sau đó, cô bé lại đem cả con Em Nhỏ lại cho anh và bắt anh hứa không bao giờ để chúng phải xa nhau nữa.

Xem thêm tại Tóm tắt truyện Cuộc chia tay của những con búp bê.

3. Bố cục

Gồm 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “hiếu thảo như vậy”. Cảnh hai anh em chia đồ chơi.
• Phần 2. Tiếp theo đến “ươm trùm lên cảnh vật”. Cuộc chia tay của hai anh em với thầy cô và bạn bè.
• Phần 3. Còn lại. Cuộc chia tay của hai anh em.

4. Giá trị nội dung

Cuộc chia tay của những con búp bê là câu chuyện kể về cuộc chia tay đầy đau đớn và cảm động của hai anh em. Cuộc chia tay khiến cho người đọc nhận ra: Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mỗi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất cứ lý do gì làm tổn hại những tình cảm tự nhiên, trong sáng.

5. Giá trị nghệ thuật

– Truyện được kể theo ngôi thứ nhất.

– Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế.

III. Đọc – hiểu văn bản

1. Cảnh hai anh em chia đồ chơi

– Hoàn cảnh: Mẹ yêu cầu anh em Thành và Thủy đem đồ chơi ra chia.

– Tâm trạng của Thành và Thủy khi biết hai anh em sắp phải chia tay nhau:

• Thủy: Bất giác run lên bần bật, kinh hoàng đưa cặp mắt tuyệt vọng nhìn anh; cặp mắt đen của em lúc này buồn thăm thẳm, hai bờ mi đã sưng mọng lên vì khóc nhiều, khóc cả đêm
• Thành: Nghe tiếng khóc tức tưởi của em, cứ phải cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suối, ướt đầm cả gối và hai cánh tay áo.

=> Cả hai anh em đều cảm thấy rất buồn bã và đau khổ.

– Cả hai nhớ lại những kỉ niệm đã qua:

• Gia đình khá giả, hai anh em rất yêu thương nhau.
• Hồi còn học lớp Năm, có lần Thành đi đá bóng về bị xoạc một miếng áo to, vì sợ mẹ đánh mà không dám về nhà. Nghe lũ bạn mách, Thủy đã chạy ra sân vận động vá lại áo cho anh.
• Chiều nào, Thành cũng đi đón em và giúp em học.

=> Tình cảm anh em sâu đậm, gắn bó.

– Cảnh chia đồ chơi:

• Hai anh em bị mẹ gọi vào chia đồ chơi.
• Cả hai giật mình , Thủy như người mất hồn, loạng choạng bám vào cánh tay anh.
• Thành dành toàn bộ độ chơi cho em dù chẳng có gì nhiều. Nhưng Thủy cũng muốn để lại hết cho anh.
• Chỉ có duy nhất hai con Em Nhỏ và Vệ Sĩ là Thủy không muốn chia cắt chúng.

=> Thành và Thủy rất mực gần gũi, cả hai anh em đều nhường nhịn và yêu thương nhau.

2. Cuộc chia tay của hai anh em với thầy cô và bạn bè

– Hoàn cảnh: Sau khi chia đồ chơi, Thành đã đưa Thủy đến trường.

– Cuộc chia tay của hai anh em và thầy cô:

• Khi đến trường, cô giáo đang giảng bài. Thủy cắn chặt môi im lặng, mắt đăm đăm nhìn khắp sân trường rồi bật khóc thút thít.
• Cô giáo nhận ra Thủy và kêu em vào lớp học.
• Cô tặng cho em một cái bút máy nắp vàng và một quyển sổ.
• Khi Thủy bảo rằng sẽ không được đi học nữa. Cô giáo và các bạn đều sửng sốt và nước mắt giàn giụa.

=> Cô giáo và bạn bè đều yêu quý và rất thương Thủy.

3. Cuộc chia tay của hai anh em

– Hoàn cảnh: Khi vừa tới nhà, hai anh em đã nhìn thấy một chiếc xe tải đỗ trước cổng, mấy người hàng xóm đang giúp khuân đồ lên xe.

– Tâm trạng của hai anh em: Cuộc chia tay đột ngột khiến cả hai đều bất ngờ.

• Thủy: Như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá. Em vội vàng chạy vào trong nhà lấy con Vệ Sĩ đưa cho anh để nó trông cho anh ngủ.
• Thành: Qua những làn nước mắt, Thành nhìn theo mẹ và em đang trèo lên xe.

– Bỗng nhiên Thủy chạy lại và đưa con Em Nhỏ cho anh, bắt anh phải hứa không bao giờ để chúng xa nhau. Thành hứa với em, rồi đứng lặng nhìn theo cái bóng nhỏ liêu xiêu của em.

– Hình ảnh cuối truyện: chiếc xe tải rồ máy, lao ra đường và phóng đi mất hút.

=> Cuộc chia tay diễn ra đẫm nước mắt, buồn bã và đau thương. Cả hai anh em đều sẽ không biết bao giờ mới có thể gặp lại nhau.

Soạn văn Cuộc chia tay của những con búp bê ngắn gọn

Câu 1. Đọc kĩ văn bản để nắm được: Truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính trong chuyện?

– Truyện viết về hai anh em: Thành và Thủy.

– Truyện viết về: Cuộc chia tay của Thành và Thủy do bố mẹ của cả hai ly hôn.

– Nhân vật chính trong chuyện: Thành và Thủy.

Câu 2. Hãy suy nghĩ và thảo luận với bạn trong nhóm mấy điểm sau:

a. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì?

– Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Việc lựa chọn ngôi kể này góp phần diễn tả được những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật. Điều đó khiến cho câu chuyện trở nên chân thực hơn.

b. Tên truyện có liên quan đến ý nghĩa của truyện không? (Búp bê có chia tay không, vì sao chúng phải chia tay, búp bê có lỗi gì mà phải chia tay?)

– Những con búp bê vốn là đồ chơi của trẻ thơ. Búp bê thì không thể chia tay mà phải phụ thuộc vào chủ nhân của chúng. Trong câu chuyện này, hai anh em Thành và Thủy không được sống cùng với nhau nữa vì bố mẹ ly hôn nên dẫn đến hai con búp bê là Vệ Sĩ và Em Nhỏ mới phải chia tay. Búp bê không thể chia tay và cũng không có lỗi gì vì chúng chỉ là một món đồ vật không có nhận thức, không có cảm giác).

Câu 3. Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành và Thủy rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau?

– Thủy đem kim chi ra sân vận động vá áo cho anh.

– Thành giúp em học bài, chiều nào cũng đón em đi học về, hai anh em dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện.

– Thành nhường lại tất cả đồ chơi cho em, Thủy thương anh nên để con Vệ Sĩ ở lại gác cho anh ngủ.

Câu 4.

– Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên mâu thuẫn ở chỗ:

• Lời nói: “Anh lại chia rẽ con Vệ Sĩ và con Em Nhỏ ra à? Sao anh ác thế!”

=> Không muốn anh chia rẽ hai con búp bê.

• Hành động: đặt lại con Vệ Sĩ cho anh để nó gác cho anh ngủ.

=> Tình cảm yêu thương, lo lắng dành cho anh trai.

– Cách giải quyết mâu thuẫn: đến từ gia đình, chỉ khi bố mẹ không ly hôn thì hai anh em mới không phải xa nhau còn hai con búp bê cũng sẽ không bị chia cắt.

– Kết thúc truyện, Thủy đã lựa chọn cách giải quyết: Thủy đặt lại cả con Em Nhỏ cho anh và bắt anh hứa sẽ không bao giờ để chúng phải xa nhau.

– Chi tiết này gợi lên tình cảm yêu thương sâu sắc mà Thủy dành cho anh trai. Đối với Thủy, hai con búp bê cũng giống như hai anh em và Thủy thì không muốn chúng phải chia cắt.

Câu 5. Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất? Vì sao?

– Chi tiết làm cô giáo bàng hoàng: Thủy nói với cô: Nhà bà ngoại ở xa trường học nên sẽ không được đi học, mẹ nói sẽ sắm cho em một thúng hoa quả ra chợ ngồi bán.

=> Một đứa trẻ đáng lẽ ra phải được học hành mà bây giờ đã phải mang gánh nặng mưu sinh.

– Chi tiết cảm động: Thủy để lại con Vệ Sĩ cho anh. Vì nó thể hiện tình yêu thương và quan tâm của Thủy dành cho anh trai. Mặc dù không muốn chia rẽ hai con búp bê nhưng đối với em, anh trai vẫn quan trọng hơn.

Câu 6. Em hãy giải thích vì sao khi dắt Thủy ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”?

Lý do:

– Cuộc sống bên ngoài vẫn diễn ra như mọi khi, không có gì là thay đổi. Vậy mà nỗi đau chia ly của hai anh em phải chịu đựng là quá lớn.

– Sự thờ ơ của những người xung quanh đối với vấn đề hạnh phúc gia đình.

– Hình ảnh trên khiến cho nỗi buồn của Thành trở nên sâu sắc, hai anh em dường như đang lạc lõng trước cuộc sống ngoài kia.

Câu 7. Qua câu chuyện này, theo em, tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì?

Tác giả muốn nhắn nhủ con người: Tổ ấm gia đình là vô cùng quan trọng với mỗi con người. Chính vì vậy, mọi người hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ nó.