Soạn bài Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập – Cánh Diều 6

Sau đây, Tài Liệu Học Thi sẽ cung cấp đến các bạn học sinh tài liệu Soạn văn 6: Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập, thuộc bộ sách Cánh Diều.

Đây là tài liệu vô cùng hữu ích dành cho các bạn học sinh lớp 6 trong quá trình học tập môn Ngữ Văn. Hy vọng có thể giúp các bạn học sinh chuẩn bị bài một cách nhanh chóng.

Kiến thức Ngữ văn

1. Văn bản thông tin

– Văn bản thông tin là văn bản chủ yếu dùng để cung cấp thông tin về các hiện tượng tự nhiên, thuật lại các sự kiện, giới thiệu các danh lam thắng cảnh, hướng dẫn các quy trình thực hiện một công việc nào đó… Văn bản thông tin thường được trình bày chữ viết kết hợp với các phương thức khác như hình ảnh, âm thanh…

– Văn bản thuật lại một sự kiện là loại văn bản thông tin, ở đó người viết thuyết minh (trình bày, miêu tả, kể lại) một sự kiện (lịch sử, văn hóa, khoa học…). Trong văn bản, người viết thường sử dụng hình ảnh và nhiều câu trần thuật với trạng ngữ chỉ thời gian, nơi chốn, thông tin thường được trình bày theo trật tự thời gian hoặc mối quan hệ nguyên nhân – kết quả. Trong văn bản thuật lại một sự kiện theo trật tự thời gian, người viết thường sắp xếp các thông tin về sự kiện xảy ra theo thứ tự từ trước đến sau, từ mở đầu đến diễn biến và kết thúc…

2. Mở rộng vị ngữ

– Vị ngữ là một trong hai thành phần chính của câu, chỉ hoạt động, trạng thái, đặc điểm của sự vật, hiện tượng nêu ở chủ ngữ. Vị ngữ thường được biểu hiện bằng động từ, tính từ và trả lời cho các câu hỏi Làm gì? Làm sao? Như thế nào? hoặc Là gì? Câu có thể có một hoặc nhiều vị ngữ.

– Để phản ánh đầy đủ hiện thức khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói), vị ngữ thường được mở rộng thành cụm từ. Động từ, tính từ khi làm vị ngữ có khả năng mở rộng thành cụm động từ, cụm tính từ, bao gồm động từ, tính từ làm thành tố chính (trung tâm) và một hay một số thành tố phụ ở trước hoặc sau trung tâm.

– Ví dụ: Bác tự đánh máy Tuyên ngôn Độc lập ở một cái bàn tròn.

Vị ngữ được in đậm là một cụm động từ, trung tâm là đánh máy, các thành tố phụ là tự, Tuyên ngôn Độc lập và ở một cái bàn tròn.

Soạn bài Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập

1. Chuẩn bị

– Thời điểm là thứ bảy, ngày 1 tháng 9 năm 2018, nơi xuất hiện văn bản là trên báo. Thời điểm đó có ý nghĩa: Trước ngày kỉ niệm Bác Hồ độc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

– Thông tin chính mà văn bản cung cấp cho người đọc: Sự ra đời của bản Tuyên ngôn Độc lập. Thông tin ấy được nêu ở phần 2 của văn bản.

– Những mốc thời gian được nhắc đến trong văn bản:

• Ngày 4/5/1945: Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào.
• Ngày 22/8: Bác rời Tân Trào về Hà Nội.
• Sáng ngày 26/8, Hồ Chí Minh triệu tập và chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng.
• Ngày 27/8, Người tiếp các bộ trưởng mới tham gia Chính phủ.
• Ngày 28 và 29, buổi sáng, Bác làm việc ở 12 Ngô Quyền, soạn Tuyên ngôn Độc lập; buổi tối, tại 48 Hàng Ngang, Bác tự đánh máy Tuyên ngôn độc lập.
• Ngày 30/8, Bác mời một số đồng chí đến để trao đổi ý kiến.
• 14 giờ ngày 2 tháng 9, Bác đọc bản Tuyên ngôn độc lập ở quảng trường Ba Đình.

– Các yếu tố nhan đề, sa pô, đề mục, chữ đậm, số thứ tự, dấu đầu dòng, hình ảnh, âm thanh… trong văn bản có tác dụng giúp người đọc hình dung, nắm bắt được thông tin chính.

– Các sự kiện được thuật lại lí giải cho người đọc về quá trình ra đời của bản Tuyên ngôn Độc lập.

– Tác giả Bùi Đình Phong: sinh năm 1950, quê ở Hà Tĩnh. Ông là một nhà nghiên cứu với nhiều tác phẩm có giá trị về chủ tịch Hồ Chí Minh.

– Sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập: Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Người thay mặt Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam mới.

2. Đọc hiểu

– Phần in đậm (sa pô của bài báo) có tác dụng:

• Tóm tắt nội dung bài viết
• Thu hút người đọc, xác định chủ đề văn bản.

– Phần (1) cung cấp thông tin: Bác đề nghị có cuốn Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ. Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ được viết vào năm 1776.

– Những thông tin cụ thể cần chú ý trong phần (2):

• Sáng ngày 26/8, Hồ Chí Minh triệu tập và chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng, chuẩn bị ra Tuyên ngôn độc lập.
• Ngày 27/8, Người tiếp các bộ trưởng mới tham gia Chính phủ, đề nghị xét duyệt Tuyên ngôn độc lập.
• Ngày 28 và 29, buổi sáng, Bác làm việc ở 12 Ngô Quyền, soạn Tuyên ngôn Độc lập; buổi tối, tại 48 Hàng Ngang, Bác tự đánh máy Tuyên ngôn độc lập.
• Ngày 30/8, Bác mời một số đồng chí đến để trao đổi ý kiến.

– Thông tin nào được nhắc đến ở phần (3): 14 giờ ngày 2 tháng 9, Bác đọc bản Tuyên ngôn độc lập ở quảng trường Ba Đình.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” thuật lại sự kiện gì, theo trình tự nào?

– Văn bản thuật lại sự ra đời của bản Tuyên ngôn Độc lập.

– Theo trình tự thời gian.

Câu 2. Nêu nội dung chính của từng phần trong văn bản.

• Phần 1: Bác yêu cầu Cơ quan Tình báo Chiến lược Mỹ cho cuốn Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ.
• Phần 2: Quá trình bác chuẩn bị, hoàn thiện bản Tuyên ngôn Độc lập.
• Phần 3: Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn Độc lập.

Câu 3. Kẻ bảng sau vào vở và ghi lại mỗi thông tin cụ thể trong phần 2 của văn bản (tương ứng với từng mốc thời gian) bằng một câu:

Câu 4. Các bức ảnh được đưa ra vào văn bản nhằm mục đích gì?

Mục đích: Minh họa cho bài viết thêm sinh động, hấp dẫn.

Câu 5. Em thấy thông tin nào trong văn bản cần chú ý nhất? Vì sao?

• Các thông tin về thời gian và sự kiện diễn ra là quan trọng nhất.
• Vì các thông tin này giúp người đọc hiểu rõ hơn về quá trình ra đời bản Tuyên ngôn Độc lập.

Câu 6. Tờ lịch sau đây nhắc đến sự kiện lịch sử nào và cho em biết những thông tin gì về sự kiện ấy? Cách trình bày thông tin về sự kiện lịch sử ở tờ lịch này có khác gì với văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”

– Sự kiện: Ngày 2 tháng 9 năm 1945, Bác Hồ thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.

– Cách trình bày thông tin trong tờ lịch: Chỉ tóm tắt về sự kiện Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, cũng như lời khẳng định của bản Tuyên ngôn. Không nêu rõ quá trình ra đời của bản Tuyên ngôn như trong văn bản “Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập”.