Soạn bài Thánh gióng

Do quỹ thời gian học trên lớp khá hạn hẹp nên đối với môn Ngữ Văn lớp 6 học sinh thường phải chuẩn bị bài trước ở nhà.

Dưới đây là tài liệu học tập Soạn văn 6: Thánh Gióng, hi vọng tài liệu này có thể giúp ích cho học sinh trong việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp.

Soạn văn Thánh Gióng chi tiết

I. Đôi nét về tác phẩm

1. Tóm tắt

Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức nhưng mãi vẫn chưa có nổi một mụn con. Một hôm, bà lão đi ra đồng trông thấy một vết chân rất to liền đặt bàn chân mình lên ướm thử, không ngờ về nhà liền mang thai. Mười hai tháng sau, bà sinh ra được một cậu con trai. Cậu bé lên ba tuổi mà vẫn không biết nói biết cười. Lúc bấy giờ. giặc Ân đến xâm lược nước ta, nhà vua muốn tìm người tài đánh giặc cứu nước. Sứ giả đi đến làng Gióng thì kì lạ thay, cậu bé bỗng cất tiếng nói: “Mẹ mời sứ giả vào đây”. Cậu bảo sứ giả về tâu với vua sắm cho một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt để đánh giặc. Từ sau hôm đó, cậu bé lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo mặc mấy cũng không vừa. Giặc đến, vừa lúc sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt và áo giáp sắt đến, cậu bé vươn vai biến thành tráng sĩ đánh tan quân giặc. Tráng sĩ đánh giặc xong cởi bỏ áo giáp sắt, cưỡi ngựa bay lên trời. Vua nhớ công ơn tôn là Phù Đổng Thiên Vương và cho lập đền thờ tại quê nhà.

(Xem thêm về chi tiết tác phẩm Thánh Gióng)

2. Bố cục:

Gồm ba phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “…nằm ấy”. Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
• Phần 2: Tiếp theo đến “…cứu nước”. Sự lớn lên phi thường của Thánh Gióng.
• Phần 3: Còn lại. Gióng đánh giặc và sự ra đi.

II. Đọc – hiểu văn bản

1. Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng

– Đời Vua Hùng thứ sáu, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn nổi tiếng là sống phúc đức nhưng vẫn chưa có một mụn con.

– Một hôm, bà lão đi ra đồng trông thấy một bàn chân to, liền ướm thử vào để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà lão mang thai, sau mười hai tháng thì sinh ra một câu bé.

– Cậu bé lên ba tuổi mà vẫn không biết nói, biết cười, đặt đâu thì nằm đấy.

=> Sự ra đời không giống với bất kỳ đứa trẻ bình thường nào, trái với quy luật của tự nhiên. Điều đó như một lời báo hiệu cuộc đời phi thường của cậu bé làng Gióng.

2. Sự sinh trưởng phi thường của Gióng.

– Bấy giờ có giặc Ân xâm lược nước ta, nhà vua bèn sai sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước.

– Cậu bé nghe tiếng giao của sứ giả thì liền cất tiếng nói đầu tiên: “Mẹ mời sứ giả vào đây”.

– Gióng yêu cầu sứ giả về nói với nhà vua chuẩn bị “một con ngựa sắt, một chiếc roi sắt và một tấm áo giáp sắt” với lời hứa sẽ phá tan lũ giặc này.

=> Câu nói đầu tiên là câu nói với lòng mong muốn xin đi đánh giặc cứu nước cứu dân. Câu nói mang tấm lòng yêu nước của một cậu bé mới ba tuổi nhưng đã có trách nhiệm với đất nước nhân dân.

– Từ khi gặp sứ giả, Gióng lớn nhanh như thổi: “Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ”.

– Hai vợ chồng làm bao nhiêu không đủ, phải chạy nhờ bà con, làng xóm. Cả làng vui lòng góp gạo nuôi cậu bé, ai cũng mong cậu giết giặc cứu nước.

=> Sức mạnh của tinh thần yêu nước, tinh thần đoàn kết của nhân dân ta. Gióng lớn lên trong vòng tay chăm sóc nuôi nấng của nhân dân.

3. Gióng đánh giặc và sự ra đi.

* Gióng đánh giặc:

– Giặc đến gần bờ cõi, chàng Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ, mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt.

– Chàng Gióng chuẩn bị ra trận:

• Mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên ngựa.
• Thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.
• Roi sắt gãy, Gióng nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ và chạy trốn.

=> Hình ảnh một con người oai phong, lẫm liệt, tràn đầy sức mạnh.

=> Đúng với sự ra đời kì lạ đã dự báo trước về cuộc đời của một con người phi thường, chàng Gióng chính là biểu tượng cho sức mạnh của dân tộc Việt Nam.

* Sự ra đi của Gióng:

– Thánh Gióng một mình một ngựa, lên đỉnh núi, cởi áo giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.

=> Con người phi thường nên sự ra đi cũng trở nên phi thường. Thánh Gióng đã trở về với cõi bất tử. Đó chính là lòng tôn kính mà nhân dân ta dành cho một con người có công với đất nước.

– Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương, và lập đền thờ ở quê nhà, nay là làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng.

– Dấu tích còn lại ngày nay: những bụi tre ngà ở huyện Gia Bình vì ngựa phun mới vàng óng như thế, những vết chân ngựa thành những ao hồ liên tiếp, ngựa thét ra lửa thiêu cháy một làng gọi là làng Cháy…

=> Niềm tin bất diệt của nhân dân vào sức mạnh thần kì của dân tộc.

Soạn văn Thánh Gióng ngắn gọn

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. 

– Truyền thuyết Thánh Gióng gồm những nhân vật: hai vợ chồng ông lão, cậu bé làng Gióng, Hùng Vương thứ 6, sứ giả và nhân dân.

– Nhân vật chính: cậu bé làng Gióng (Thánh Gióng).

– Nhân vật chính được xây dựng bằng những chi tiết tưởng tượng, kì ảo và giàu ý nghĩa là:

• Bà lão ra đồng, trông thấy một vết chân to liền ướm thử, không lâu sau về nhà liền mang thai.
• Mang thai mười hai tháng.
• Đứa trẻ lên ba không biết nói biết cười, ai đặt đâu ngồi đấy.
• Cậu bé nghe sứ giả rao thì cất tiếng nói đầu tiên.
• Lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ.
• Biến thành tráng sĩ, mình cao hơn trượng.
• Ngựa sắt biết phun lửa.
• Nhổ bụi tre bên đường để giết giặc.
• Người và ngựa cùng bay lên trời.

Câu 2.

Các chi tiết sau có ý nghĩa:

a. Tiếng nói đầu tiên của chú bé lên là tiếng nói đòi đánh giặc.

– Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước, đặt ý thức đầu tiên đối với đất nước. Đó là tiếng nói khác thường của một người anh hùng.

– Hình ảnh cậu bé cũng chính là hình ảnh của nhân dân. Họ là những con người bình thường im lặng lam lũ, nhưng khi đất nước có giặc ngoại xâm họ trở thành những anh hùng dũng cảm đứng lên cứu nước.

b. Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt để đánh giặc

– Để đánh giặc và thắng giặc nhân dân ta cần chuẩn bị đầy đủ vũ khí, lương thực. Không chỉ là những vũ khí thô sơ mà có cả những vũ khí hiện đại (áo giáp sắt, roi sắt..).

– Đó là sự chuẩn bị cần thiết cho cuộc chiến đấu với kẻ thù xâm lược hung bạo.

c. Bà con làng xóm vui lòng góp gạo nuôi cậu bé.

– Thể hiện tình thần yêu nước của nhân dân ta, ai cũng mong có thể đánh bại giặc ngoại xâm.

– Gióng trở thành đứa con chung của dân tộc, được nuôi dưỡng bởi chính nhân dân.

– Tinh thần đoàn kết của nhân dân ta.

d. Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ

– Thể hiện cho sức mạnh của dân tộc khi đất nước đứng trước vấn đề sống còn.

– Sự vươn vai thành tráng sĩ liên quan đến quan niệm trong văn học dân gian: Đã là anh hùng thì phải có những đặc điểm khác thường về ngoại hình, to lớn về thể xác sức mạnh phi thường.

đ. Gậy sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

Mọi thứ quen thuộc đều có trở thành vũ khí, mọi người đều có thể cầm vũ khí lên giết giặc.

e. Gióng đánh giặc xong, cởi áo sắt để lại và bay về trời

– Thể hiện yếu tố phi thường của anh hùng (ra đời và ra đi đều phi thường).

– Gióng ra đi không đòi hỏi vinh danh.

– Hình ảnh bay về trở là trở về với cõi bất tử khiến nhân vật trở nên bất tử hóa.

Câu 3. Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng

– Gióng là biểu tượng cho vẻ đẹp của người anh hùng dân tộc với trách nhiệm cứu nước cứu dân.

– Sức mạnh của Gióng chính là biểu tượng cho sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc Việt.

– Thể hiện niềm tin của nhân dân luôn có một người anh hùng phi thường đứng ra bảo vệ đất nước nhân dân.

Câu 4. Truyền thuyết liên quan đến sự thật lịch sử. Theo em, truyền thuyết Thánh Gióng có liên quan đến sự thật lịch sử nào?

– Sự thật lịch sử: Vào thời Hùng Vương thứ sáu, giặc Ân sang xâm lược bờ cõi nước ta.

– Nhân dân ta đứng lên chống lại giặc ngoại xâm, giành lại độc lập cho dân tộc bằng sức mạnh của toàn dân và tinh thần đoàn kết.

II. Luyện tập

Câu 1. Hình ảnh nào của Gióng là hình ảnh đẹp nhất trong tâm trí em?

Gợi ý:

– Hình ảnh: “Bỗng roi sắt gãy. Thánh Gióng nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc.”

– Vì hình ảnh này đã thể hiện:

• Sức mạnh phi thường của vị anh hùng dân tộc cũng chính là biểu tượng cho sức mạnh của nhân dân ta.
• Mọi đồ vật quen thuộc đều có thể trở thành vũ khí trong chiến tranh, điều đó cho thấy tinh thần kiên cường bất khuất trước mọi khó khăn gian khổ của nhân dân ta trong cuộc đấu tranh chống quân xâm lược.

Câu 2. Theo em, tại sao hội thi thể thao trong nhà trường phổ thông lại mang tên Hội khỏe Phù Đổng?

Gợi ý:

Vì:

– Đây là hội thi dành cho lứa tuổi thiếu niên – lứa tuổi của Thánh Gióng.

– Hội thi được tổ chức với mong muốn rèn luyện sức khỏe cho học sinh, để học sinh có thể lực tốt nhất trong học tập và lao động góp phần vào sự nghiệp xây dựng bảo vệ đất nước.