Bài thơ Tây tiến (Quang Dũng)

Thông qua bài thơ Tây Tiến nhà thơ Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến trên cái nền thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng.

Dưới đây sẽ là đôi nét về nhà thơ Quang Dũng và nội dung của bài thơ Tây Tiến, xin mời các bạn cùng tham khảo.

Bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu, anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành

Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.

I. Đôi nét về nhà thơ Quang Dũng

Tác giả Quang Dũng sinh năm 1921 – mất năm 1988, tên khai sinh là Bùi Đình Diệm, quê ở làng Phượng Trì, Đan Phượng, Hà Tây (nay là huyện Đan Phượng – Hà Nội).

Trước cách mạng tháng Tám Quang Dũng học ban Trung học ở trường Thăng Long rồi sau cách mạng tháng Tám, ông tham gia quân đội. Cách mạng tháng Tám thành công ông ông trở thành phóng viên tiền phương của báo Chiến đấu. Năm 1947 ông đi học bổ túc trung cấp quân sự tại Sơn Tây sau đó ông làm Đại đội trưởng tại tiểu đoàn 212 Trung đoàn 52 Tây Tiến. Từ sau năm 1954 ông làm biên tập viên của báo Văn nghệ và sau đó trở thành biên tập viên của Nhà xuất bản Văn học.

Có thể nói Quang Dũng là một người nghệ sĩ đa tài, bởi ông không chỉ viết thơ, làm văn mà còn viết kịch và soạn nhạc. Riêng về thơ, ông có một hồn thơ phóng khoáng, lãng mạn và tài hoa, thể hiện rõ nhất trong bài thơ viết về người lính Tây Tiến và xứ Đoài của mình.

Một số tác phẩm tiêu biểu của ông như: các tập thơ Bài Thơ Sông Hồng (1956), Rừng Biển Quê Hương (1957), Mây Đầu Ô (1986), truyện ngắn Mùa Hoa Gạo (1950),…

Năm 2001, Quang Dũng được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật. Hiện nay tại trường tiểu học thị trấn Phùng (trường cấp 3 Đan Phượng cũ –quê của ông) có đặt một bức tượng Quang Dũng trong trang phục người lính Tây Tiến.

II. Về bài thơ Tây Tiến

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Tây Tiến là tên gọi của trung đoàn Tây Tiến, được thành lập năm 1947:

• Nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt Lào
• Địa bàn hoạt động rộng: Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Sầm Nứa
• Lính Tây Tiến chủ yếu là người Hà Nội, trẻ trung, yêu nước

– Năm 1947, Quang Dũng gia nhập đoàn quân Tây Tiến, là đại đội trưởng

– Cuối năm 1948, Quang Dũng chuyển về đơn vị mới, nhớ đơn vị cũ, ông đã viết bài thơ tại Phù Lưu Chanh (Hà Tây)

– Bài thơ ban đầu có tên là “Nhớ Tây Tiến”. Đến năm 1957, in lại bỏ từ “nhớ”, in trong tập “Mây đầu ô”

2. Bố cục

• Phần 1 (14 câu đầu): Khung cảnh thiên nhiên miền Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến
• Phần 2 (8 câu tiếp theo): Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước miền Tây thơ mộng
• Phần 3 (8 câu tiếp theo): Chân dung người lính Tây Tiến
• Phần 4 (còn lại): Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây

3. Ý nghĩa nhan đề

Tây Tiến là một đơn vị quân đội thành lập đầu năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt – Lào và đánh tiêu hao lực lượng quân đội Pháp ở Thượng Lào cũng như miền tây Bắc Bộ Việt Nam.

Địa bàn đóng quân và hoạt động của đoàn quân Tây Tiến khá rộng, bao gồm các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình, miền tây Thanh Hóa và cả Sầm Nưa (Lào). Chiến sĩ Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội, trong đó có nhiều học sinh, sinh viên chiến đấu trong những hoàn cảnh rất gian khổ, vô cùng thiếu thốn về vật chất, bệnh sốt rét hoành hành dữ dội. Tuy vậy, họ sống rất lạc quan và chiến đấu rất dũng cảm. Đoàn quân Tây Tiến, sau một thời gian hoạt động ở Lào, trở về Hòa Bình thành lập trung đoàn 52.

Cuối năm 1948, Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác. Rời xa đơn vị cũ chưa bao lâu, tại Phù Lưu Chanh, Quang Dũng viết bài thơ Nhớ Tây Tiến. Tây Tiến có nghĩa là tiến về miền Tây, nơi đoàn quân đang dốc hết sức mình bảo vệ tổ quốc và giúp sức cho đất nước bạn.