Soạn bài Gió lạnh đầu mùa – Chân trời sáng tạo 6

Hiện nay, để có thể tiếp thu kiến thức Ngữ văn lớp 6 ở trên lớp một cách nhanh chóng hiệu quả, học sinh thường chuẩn bị bài trước ở nhà.

Chính vì vậy, chúng tôi xin giới thiệu tài kiệu Soạn văn 6: Gió lạnh đầu mùa, thuộc sách Chân trời sáng tạo. Mời tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.

Tri thức Ngữ Văn

1. Tri thức đọc hiểu

– Truyện là một loại tác phẩm văn học, sử dụng phương thức kể chuyện, bao gồm các yếu tố chính như: cốt truyện, bối cảnh, nhân vật…

– Chi tiết tiêu biểu là chi tiết gây ấn tượng, cảm xúc mạnh đối với người đọc, góp phần quan trọng tạo nên hình tượng nghệ thuật gợi cảm và sống động trong tác phẩm.

– Ngoại hình của nhân vật là những biểu hiện đặc điểm bên ngoài của nhân vật thể hiện qua hình dáng, nét mặt, trang phục.

– Ngôn ngữ nhân vật là lời nói của nhân vật trong tác phẩm, thường được nhận biết về mặt hình thức qua các dấu hiệu như: câu nói được đặt thành dòng riêng và có gạch đầu dòng; câu nói được đặt trong ngoặc kép sau dấu hai chấm.

– Hành động của nhân vật là những động tác, hoạt động của nhân vật, những hành vi, ứng xử của nhân vật với những nhân vật khác và với các sự vật, hiện tượng trong tác phẩm.

– Ý nghĩa của nhân vật là những suy nghĩ của nhân vật về con người, sự vật hay sự việc nào đó. Ý nghĩ thể hiện một phần tính cách, tình cảm, cảm xúc, của nhân vật, chi phối hành động của nhân vật.

2. Tri thức tiếng Việt

a. Dấu ngoặc kép: Một trong những công dụng là dùng để đánh dấu cách hiểu một từ ngữ không theo nghĩa thông thường.

b. Văn bản và đoạn văn:

– Văn bản là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, thường là tập hợp các câu, đoạn, hoàn chỉnh về nội dung và hình thức, có tính liên kết chặt chẽ và nhằm đạt mục tiêu giao tiếp nhất định.

– Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, thường do nhiều câu tạo thành với những đặc điểm:

• Biểu đạt một nội dung tương đối trọn vẹn.
• Bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi vào đầu dòng và kết thúc bằng dấu câu dùng để ngắt đoạn.
• Có thể có câu chủ đề hoặc không có câu chủ đề. Câu chủ đề nêu ý chính trong đoạn văn. Câu chủ đề có thể đứng cuối hoặc đầu đoạn văn.

Soạn bài Gió lạnh đầu mùa

1. Chuẩn bị đọc

Câu 1. Dựa vào nhan đề, em đoán xem văn bản này viết về điều gì?

Dựa vào nhan đề, em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện diễn ra vào mùa đông.

Câu 2. Em đã bao giờ làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm và chê trách hay chưa?

Ví dụ: Khi nhặt được một số tiền, nhưng bị hiểu lầm là ăn cắp…

2. Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?

Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý gợi về cuộc sống thiếu thốn của những đứa trẻ nghèo. Vào mùa đông lạnh giá, chúng không có được một chiếc áo lành lặn để mặc. Những cơn gió lạnh khiến “ môi chúng nó tím lại và qua những chỗ áo rách, da thịt thâm đi. Mỗi cơn gió đến, chúng lại run lên, hàm răng đập vào nhau”.

Câu 2. Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện tính cách gì của hai chị em?

Hai chị em Sơn giàu lòng yêu thương, sự tốt bụng và biết chia sẻ đối với mọi người xung quanh.

Câu 3. Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp chuyện gì?

Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn có thể sẽ bị mẹ mắng vì tự ý mang áo của em cho cái Hiên.

3. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:

Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, (…).

Gợi ý: Một số từ ngữ thể hiện ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn: chợt nhớ, thấy động lòng thương, nhớ thương, ý nghĩ tốt.

Câu 2. Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau:

a. Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.

b. Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.

c. Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên (đứa em xấu số), giấu mẹ, mang sang cho Hiên.

d. Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng, đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.

đ. Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

Em hãy cho biết:

• Các sự việc trên liên quan với nhau như thế nào?
• Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (đ) hay không?

Gợi ý:

– Các sự việc trên liên quan chặt chẽ với nhau, sự việc trước dẫn đến sự việc sau.

Nếu không có sự việc hai chị em Sơn đem áo của Duyên cho Hiên, thì cũng không thể dẫn đến việc mẹ Hiên mang áo sang trả. Sự việc c là nguyên nhân dẫn đến sự việc đ.

Câu 3. Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?

• Hành động cho áo góp phần thể hiện sự tốt bụng, giàu tình yêu thương của Sơn và Lan.
• Hành động ấy giúp Hiên cảm nhận được sự ấm áp của tình người ngay giữa mùa đông lạnh giá.

Câu 4. Vì sao người mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

– Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động đó thể hiện đức tính tốt đẹp, tấm lòng biết sẻ chia của hai chị em.

– Hành động của hai đứa trẻ đã dẫn đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện. Mẹ Hiên đem chiếc áo trả lại, còn mẹ Sơn đã cho mẹ Hiên mượn năm hào để may áo cho con.

Câu 5. Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?

Hành động của Lan và Sơn vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng khen vì đã thể hiện được tấm lòng tốt đẹp của chị em Sơn. Đáng trách vì chiếc áo là kỉ niệm về em Duyên, mà Lan và Sơn đã tự ý quyết định mà chưa xin phép mẹ.

Câu 6. Văn bản này viết về đề tài gì?

Đề tài: Tình yêu thương của con người.

Câu 7. Nêu chủ đề của câu chuyện.

Chủ đề: Truyện Gió lạnh đầu mùa cho thấy sự khác biệt giữa những đứa trẻ sống trong gia đình khá giả và nghèo khó. Đồng thời, truyện còn ca ngợi tình yêu thương, tấm lòng nhân ái của con người.